حکمرانی خوب در اندیشه و عمل سیاسی امام خمینی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه اندیشه سیاسی در اسلام پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی

چکیده

این پژوهش با بهره‌گیری از بیانات رهبر فقید انقلاب اسلامی سعی در پاسخ به این سؤال دارد که از دیدگاه امام خمینی، بین نظریه حکمرانی خوب و کارآمدی نظام سیاسی چه رابطه‌ایی برقرار است؟ یافته این تحقیق از این قرار است که در دیدگاه امام خمینی، اولاً مشروعیت مقدم بر کارآمدی است؛ ثانیاً امتزاج مؤلفه‌های حکمرانی خوب با دیدگاه‌های توحیدی معنویت‌گرای انقلاب اسلامی، منبعث از اندیشه امام خمینی، به استقرار نوعی الگوی حکمرانی مؤثر، اخلاق‌مدار و متعالی منجر می‌شود که علاوه بر سعادت دنیوی، سعادت آن‌جهانی را نیز تأمین می‌کند.
از منظر امام خمینی هرچند مشروعیت مقدم بر کارآمدی است، با این حال، کارآمدی نظام سیاسی، ملاکی برای اثبات کارآمدی دین در عرصه عمومی به‌ویژه حکمروایی در عرصه ملی و فراملی است. ایشان خواهان استقرار یک نظام عدالت‌خواه و عدالت‌گستر هم در عرصه نظام داخلی و هر در عرصه نظام بین‌الملل است. از همین رو رویکرد ایشان به نظام بین‌الملل رویکردی انتقادی است چراکه نظام موجود را ناعادلانه دانسته و مکرر در بیانات خویش نسبت به آن رویکردی تحول‌طلبانه تجدیدنظرطلبانه اتخاذ کرده‌اند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Good Governance in Imam Khomeini's Thought and Political Act

نویسنده [English]

  • mohammad mahmoodikia
assistant professor, research institute of imam khomeini and islamic revolution
چکیده [English]

The failure of structural adjustment programs in the 1980s led to the design of a new theory of politics and government, one of which is the theory of good governance. This style, which emphasizes components such as transparency, corruption, efficiency, participation, accountability, the rule of law and the existence of an independent and efficient judicial system, has quickly emerged as a successful model of governance in global politics. At the same time as designing this view, we are witnessing the victory of the Islamic Revolution in Iran, a revolution that has come to the fore with the idea of ​​a monotheistic wisdom and justice. It seems that this synchronization has many reciprocal effects on the idea of ​​good governance, and the pattern of government emerging from the Islamic Revolution has also added other components of the elements involved in good governance. Imam Khomeini's monotheistic attitude and ontology as a leader and founder of the Islamic Revolution has had a great influence on the reading of a republican Islamic republic from a good government perspective.
This research used the descriptive analytical method and also used the statements of the late leader of the Islamic Revolution to answer this question; According to Imam Khomeini's views, what is the idea of good governance and what influence does it have on the effectiveness of the political system? It seems that good governance in the eyes of Imam Khomeini is a model of governance that provides both the happiness of the people of the world and their bliss in the future. Hence, good governance is an attempt to establish an efficient, participatory, accountable, and fair-minded system.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Good Governance
  • Effectiveness
  • Political System
  • Imam Khomeini
  • Components
  1. اخوان کاظمی، بهرام (1386). «کارآمدی در آموزه‌های نهج‌البلاغه». فصلنامه مطالعات اسلامی، شماره 76، صص. 38-9.
  2. امامی، محمد و شاکری، حمید (1394). «حکمرانی خوب و قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران». پژوهشنامه حقوق تطبیقی، سال اول، شماره 2، صص. 57-25.
  3. آقابخشی، علی و افشاری راد، مینو (1389). فرهنگ علوم سیاسی. تهران: چاپار.
  4. باطنی، محمدرضا (1371). فرهنگ معاصر. تهران: فرهنگ معاصر.
  5. بهروزی لک، غلامرضا (1392). «حوزه کارآمدی در نظام ولایت فقیه». قابل دسترس در: www.Khamenei.ir/others-note?id=23140
  6. تقوایی، علی‌اکبر و تاجدار، رسول (1388). «درآمدی بر حکمروایی خوب شهری در رویکردی تحلیلی». فصلنامه مدیریت شهری، شماره 23، 58-45.
  7. خمینی، روح‌الله (امام) (1387). صحیفه امام، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س).
  8. دادخواهی، هادی، زمانیان، غلامرضا (1397). «نقش حکمرانی خوب و اقتصاد مقاومتی در توسعه شهری». راهبرد، دوره 27، شماره 87: 162-141.
  9. درزی، قاسم و صدریه، پیام (1394). «نگرش میان‌رشته‌ای به حکمرانی خوب؛ زمینه‌مندسازی حکمرانی خوب در قرآن و نهج‌البلاغه». پژوهش های نهج البلاغه، دوره 13، شماره 3: 126-103.
  10. ذوعلم، علی (1385). تجربه کارآمدی حکومت ولایی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه.
  11. رزمی، سیدمحمدجواد و صدیقی، سمیه (1391). «الزامات تحقق حکمرانی خوب برای دستیابی به توسعه انسانی». چهارمین همایش ملی اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خمینی شهر.
  12. رضائیان، علی (1379). مبانی سازمان و مدیریت. تهران: سمت.
  13. سپهردوست، حمید، رجبی، فهیمه و باروتی، مهسا (1394). «بررسی تأثیر حکمرانی خوب بر عملکرد درآمدی نظام مالیاتی». نظریه های کاربردی اقتصاد، دوره 2، شماره 2: 126-103.
  14. سردارنیا، خلیل‌اله و شاکری، حمید (1393). «تبیین حکمرانی خوب در نهج‌البلاغه با رویکرد روشی زمینه‌گرا». مطالعات حقوقی، دوره 6، شماره 4: 53-27.
  15. شریف‌زاده، فتاح و قلی‌پور، رحمت‌الله (1382). «حکمرانی خوب و نقش دولت». فرهنگ مدیریت، سال اول، شماره چهارم، صص. 109-93.
  16. شنگ، یاپ کیو (1388). «حکمرانی خوب چیست؟». ترجمه یحیی کمالی، تدبیر، شماره 206، صص. 22-20.
  17. عطار، سعید و کمالی‌زاده، محمد (1397). «کارآمدی به‌مثابه ظرفیت دولت؛ رهیافتی سیاسی به مفهوم کارآمدی». دو فصلنامه پژوهش سیاست نظری، شماره 23، صص. 26-1.
  18. عیوضی، محمدرحیم و مرزبان، نازنین (1395). «بررسی مؤلفه‌های حکمرانی خوب از منظر امام خمینی». مطالعات سیاسی جهان اسلام، دوره 5، شماره 3: 138-117.
  19. قاسمی، فرج‌الله (1389). «کارآمدی نظام جمهوری اسلامی ایران، شاخصه‌ها و مکانیسم‌ها از منظر امام خمینی». فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی، سال هفتم، شماره 22، 177-153.
  20. قاضی طباطبایی، محمود، نصرتی، روح‌الله و کاظمی، علی (1391). «ارزیابی نظری حکمرانی خوب در تبیین وضعیت توسعه انسانی». توسعه محلی، دوره 4، شماره 1: 52-39.
  21. قائدی، محمدرضا (1383). «مشروعیت و کارآمدی نظام سیاسی». راهبرد. شماره 31، صص. 312-299.
  22. قوام، عبدالعلی (1378). چالش‌های توسعه سیاسی. تهران: قومس.
  23. کلانتری، ابراهیم (1393). «کارآمدی نظام سیاسی مبتنی بر نظریه ولایت‌فقیه و ابزارهای آن». فصلنامه سیاست، دوره 44، شماره 3، صص. 481-465.
  24. گریفیتس، مارتین (1388). «حسن اداره‌گری». در: مارتین گریفیتس، دانشنامه روابط بین‌الملل و سیاست جهان. ترجمه علیرضا طیب، تهران: نشر نی.
  25. لاریجانی، محمدجواد (1373 الف). «حکومت و مبانی کارآمدی»، مجلس و پژوهش، سال دوم، شماره دهم، صص. 42-13.
  26. لاریجانی، محمدجواد (1373 ب). مباحثی در مشروعیت و کارآمدی. تهران: سروش.
  27. مبارک، اصغر و آذرپیوند، زیبا (1388). «نگاهی به شاخص‌های حکمرانی خوب از منظر اسلام و تأثیر آن بر رشد اقتصادی». اقتصاد اسلامی، دوره 9، شماره 36: 208-179.
  28. مفتح، محمد هادی، قاسمی، غلامعلی و کردنژاد، نسرین (1394). «امکان‌سنجی اجرای نظریه حکمرانی خوب در جوامع اسلامی با تأکید بر جمهوری اسلامی ایران». پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب، دوره 2، شماره 2: 178-151.
  29. مکیان، سیدنظام الدین و بی باک، مژده (1394). «تأثیر حکمرانی خوب بر توسعه انسانی: یک تحلیل بین کشوری». مدل سازی اقتصادی، دوره 9، شماره 30: 147-131.
  30. مهرآرا، محسن و اسدیان، زینب (1388). «تأثیر حکمرانی خوب بر سرمایه گذاری مستقیم خارجی در کشورهای با درآمد متوسط». پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه تهران.
  31. میدری، احمد (1385). «مقدمه‌ای بر نظریه حکمرانی خوب»، فصلنامه رفاه اجتماعی، سال ششم، شماره 22، صص. 287-261.
  32. یاداف، ویکاش (1388). «برنامه تعدیل ساختاری» در: مارتین گریفیتس، دانشنامه روابط بین‌الملل و سیاست جهان. ترجمه علیرضا طیب، تهران: نشر نی.