ره‌آوردهای اخلاقی گفتمان انقلاب اسلامی: فرصت‌ها و چالش‌های فراسو

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استاد گروه روابط بین الملل دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه خوارزمی تهران ، ایران

چکیده

انقلاب اسلامی ایران در سال پنجاه و هفت شمسی تنها یک انقلاب سیاسی نبوده که فقط به طور انحصاری در آن جا به جایی قدرت صورت گرفته باشد. بلکه شایسته آن است که در نظر داشته باشیم در این انقلاب یک فرآیند معرفتی و گفتمانی صورت گرفته است و پاسداشت انقلاب در مقام اول شناخت گفتمان معرفتی آن و سپس تحقق آن آرمان‌های گفتمانی در عرصه اجتماع، سیاست و اقتصاد و اخلاق می‌باشد. به عبارت دیگر نکته اول این است که توجه داشته باشیم، جوهره انقلاب اسلامی در ایران منبعث از یک تحلیل و برداشت گفتمانی است که در آن دال مرکزی اسلام است، آن هم اسلامی که ویژگی‌های تفکر اجتهادی شیعه در آن وجود دارد. تفکری که هم توسط سکولارهای جهان غرب و هم جهان اسلام و هم توسط اندیشه‌های سلفی اخباری‌گرا مورد نقد و هجمه شدید می‌باشد. به عبارت دیگر نه سکولارها و نه سلفی‌های اخباری در جهان اسلام مبانی معرفتی و تفکری انقلاب اسلامی ایران که مبتنی بر گفتمان معرفتی انقلاب اسلامی ایران بر اساس تفکر اجتهادی شیعه می‌باشد را نمی‌پذیرند. در قرن بیستم و با پیروزی انقلاب اسلامی در ایران به رهبری حضرت امام بازگشت به دین در عرصه سیاست احیا شد. گفتمان انقلاب اسلامی در ایران، ره‌آوردهای مهمی داشت که یکی از آنها احیاگری دین در نظام بین‌الملل بود و پس از آن در کشورهای مختلف این موضوع به اشکال مختلفی تجلی یافته است. تفکر دینی در مقابل سکولاریسم که یکه تازی می‌کرد، بار دیگر احیا شد و تاکنون نیز این دو گانگی سپهر سیاست و دین مباحث زیادی را در کشورهای دنیا چه در عرصه سیاست و چه در عرصه آکادمیک و پژوهش‌گری به وجود آورده است. نوشتار حاضر، به ره‌آوردهای اخلاقی گفتمان انقلاب اسلامی می‌نگرد و ضمن ارایه تعریف، تبیین و تحلیل از اخلاق به وضعیت موجود و افق فراسو در این باره خواهیم پرداخت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Ethical Reactions of Islamic Revolution Discourse: Opportunities and Challenges

نویسنده [English]

  • Arsalan Qorbani Sheikhneshin
Professor of International Relations, Faculty of Law & Political Science, University of Kharazmi,Thran,Iran
چکیده [English]

 The Islamic Revolution of Iran in the 1970s was not just a political revolution, which took place only exclusively the transformation of power. It is worth considering that in this revolution there has been an epistemological and discursive process, and the protection of the revolution is first of all an understanding of its epistemic discourse, and then the realization of those discursive ideals in the realm of society, politics, economics and ethics. In other words, the first point is to note that the essence of the Islamic Revolution in Iran derives from a discourse analysis in which the central slab is Islam, which is characterized by the Shiite ijtihad thinking. Thought criticized both by the secularists of the Western world and the Muslim world as well as by the Salafist. In other words, neither the secularists nor the Salafists in the Islamic world accept the epistemological and thought-provoking foundations of the Islamic Revolution of Iran which based on the epistemic discourse of .the Islamic Revolution of Iran and also based on Shiite ijtihadism In the twentieth century, with the victory of the Islamic Revolution in Iran led by Imam Khomeini, the return to religion was restored in the field of politics. The Islamic Revolutionary Dialogue in Iran had important repercussions, one of which was the revival of religion in the international system, and subsequently manifested in different ways in different countries. Religious thinking against secularism was restored once again, and so far, the dualism of politics and religion has created many debates in the world, both in the field of politics and in academia and scholarship. The present paper looks at the ethical principles of the Islamic Revolutionary Dialogue, while providing a definition, explanation and analysis of morality from the .present state and the horizons beyond that Key words: Islamic Revolution Discourse, Consequential Morality, Virtue Ethics, Moral Virtuality, Secularism, Intellect and Sharia

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic Revolution Discourse
  • Consequential Morality
  • Virtue Ethics
  • Moral Virtuality
  • secularism
  • Intellect and Sharia

مراجع

  • قرآن کریم
  • ابراهیمی، شهروز، ستوده، علی­اصغر و شیخون، احسان (1389). «رویکرد اسلامی به روابط بین‌الملل در مقایسه با رویکردهای رئالیستی و لیبرالیستی». دانش سیاسی، سال 6، شماره 2: 42-5.
  • استیون، لوکس (1370). قدرت؛ فر­انسانی یا شر شیطانی. ترجمة فرهنگ رجایی، ‌تهران: مؤسسة مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
  • اسلامی، محسن (1392). «سیاست خارجی در اسلام». فصلنامه سیاست خارجی، سال 27، شماره 3: 636-611.
  • افتخاری، اصغر (1389). «صلح و امنیت بین­الملل، رویکرد اسلامی». مجموعه مقالات اسلام و روابط بین­الملل (چارچوب­های نظری، موضوعی و تحلیلی)، به اهتمام حسین پوراحمدی، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق.
  • افتخاری، اصغر (پاییز و زمستان 1392). «نقد نظریه امنیت اجتماعی شده(کپنهاک)». مجله تحول علوم انسانی، شماره 1.
  • امینی، علی (1387). «پویایی اخلاق تجاری: تابعی از فرهنگ و زمان». فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری، شماره‌های 3 و 4: 97-105.
  • بابایی، فیروزه (1391). «پیوند اخلاق با صنعت بانکداری، در آمدی بر بانکداری اخلاقی». تازه‌های اقتصاد، شماره 136: 119-141
  •  ﺑﺎﻗﺮزاده، ﻣﺤﻤﺪرﺿﺎ (1391). «ﺗﺪاﺑﯿﺮ اﺳﻼم ﺑﺮای ﭘﯿﺸﮕﯿﺮی از ﻧﻘﺾ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ در ﻣﺤﯿﻂ ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻞ». معرفت سیاسی، ﺳﺎل ﭼﻬﺎرم، ﺷﻤﺎره دوم.
  • توکلی، محمد جواد (1389). «درآمدی بر فلسفه اخلاق تجارت با رویکردی اسلامی». معرفت اقتصادی، سال اول، شماره یک: 7-31.
  • جابری، عرب لو، محسن (1362). فرهنگ فقه و اصطلاحات اسلامی. تهران: انتشارات امیرکبیر.
  • خزائی، احمدرضا (1393). «دیپلماسی پیامبر(ص) و ابزارهای توسعه روابط بین‌الملل با سایر دولت‌ها». مطالعات روابط بین‌الملل، دوره 7، شماره 28.
  • خمینی، روح‌الله (امام) (1378). صحیفه امام. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
  • دادگر، یدالله (1385). «اخلاق بازرگانی و کسب و کار از منظر اقتصاد و اقتصاد اسلامی». پژوهش‌نامه بازرگانی، شماره 38: 120-87.
  • دهخدا، علی اکبر (1319). لغت‌نامه دهخدا. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  • رجایی، سید کاظم و همکاران (1383). معجم موضوعی آیات اقتصادی قرآن. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
  • رحیمی بروجردی، علیرضا (1391). اقتصاد اخلاقی. تهران. نشر نور علم.
  • رضانیا شیرازی، حمید (1395). «اخلاق تجاری و تجارت اخلاقی». پژوهش‌های اخلاقی، شماره 4، سال ششم: 36-23.
  • سعیدی، روح­الامین (1394). «چشم‌انداز رهایی بشر در نظریّه اسلامی و نظریّه انتقادی روابط بین‌الملل: رویکردی تطبیقی». فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی، شماره 40: 48-27.
  • سیمبر، رضا (1388). «گذر از دوگانه اخلاقی- غیراخلاقی در پارادیم معاصر نظام بین‌الملل: روزنه‌های و محدودیت‌ها». همایش اخلاق و روابط بین‌الملل، دانشگاه تهران، آبان.
  • سیمبر، رضا (1389). اسلام در سیاست بین‌الملل، آنتونی اچ جانز، نلی لاهود، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق(ع)، چاپ اول.
  • سیمبر، رضا و قربانی‌شیخ­نشین، ارسلان (1389). اسلام­گرایی در نظام بین­الملل رهیافت­ها و رویکردها. تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق(ع).
  • سیمبر، رضا و ملکی، آزیتا (1396). اخلاق و احکام کسب و کار. تهران: انتشارات الوندیان.
  • سیمبر، رضا، (1394). اجتماعی در سیاست بین الملل. تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق(ع).
  • شریفی، احمد حسین (1384). آیین زندگی، اخلاق کاربردی. قم: دفتر نشر معارف.
  • طباطبایی، سید محمدحسین (1397ق). المیزان فی تفسیر القرآن. قم: دار الکتب الاسلامیه، جلد سوم.
  • فرای، گِرِگ و جاستینا اُهِیگن (1390). تصویرهای متعارض از سیاست جهان. ترجمه علیرضا طیب. تهران: نشرنی.
  • منوچهری، عباس (1376). «قدرت و پست­مدرنیسم». مجله سیاسی- اقتصادی اطلاعات، شماره 1.
  • موسوی، سیدمحمد (1384). دیپلماسی و رفتار سیاسی در اسلام. تهران: دانشگاه پیام نور.
  • نقوی، سید دلاور علی (1390). «تأثیر ارزش‌های اخلاقی بر اقتصاد و رفاه از منظر قرآن و حدیث». فصلنامه سفیر، سال 5، شماره 20: 84-27 
  • Brown, Chris, (2013). “The Poverty of Grand Theory”. European International Relations, 10.1177/1354066113494321.
  • Dunne Tim, Hansen Lene and Wight Colin, (2013). “The Ends of International Relation Theory”. European International Relations, DOI: 10.1177/1354066113495485.
  • Holsti, K.J.(1998). “The Problem of Change in International Relations Theory”. Institute of International RelationsThe University of British Columbia, Working Paper, pp, 1-24.
  • Mearsheimer, Jhon J and Walt, Stephen M. “Leaving Theory Behind: Why Simplistic Hypothesis Testing is Bad for International Relations”. European International Relations, DOI: 10.1177/1354066113494320.
  • Williams, Micheal C. In the Beginning: “The International Relations Enlightenment and the Ends of International Relations Theory”. European International Relations, DOI: 10.1177/1354066113495477
اندیشه سیاسی در اسلام
دوره 5، شماره 15
خرداد 1397
صفحه 7-30

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار