اصلاح طلبی اسلامی مبنایی برای ساخت جهان عاری از خشونت از منظر استاد شهید مرتضی مطهری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی دانشگاه شهید باهنر کرمان

2 مدرس دانشگاه آزاد اسلامی واحد بافت

چکیده

پرداختن به اندیشه ناب اسلامی مستلزم داشتن افق دید بلندی است. آگاهی از جنبه های عرفانی، اعتقادی، کلامی، فقهی و روایی اسلام منجر به ارایه ساختاری قابل تامل در حوزه نظر و عمل می شود. استاد مطهری با توجه به آگاهی توامان نسبت به علم مدرن و فلسفه غرب از یک سو و اندیشه های اسلامی از سوی دیگر، چهارچوب مناسبی را برای بهزیستی بشر تحت لوای قرائت دمکراتیک و مردم سالارانه از دین ارائه می دهد. اندیشه مطهری مبتنی بر برداشت خاص از مفاهیم اسلامی و حفظ چهارچوب شریعت است به طوری که در منطقه الفراق مباحث دینی به ارائه قرائت متساهل از اندیشه اسلامی می پردازد تا نشان دهد دین الهی اسلام نه تنها دین شمشیر نیست بلکه با قلوب انسان ها ارتباط برقرار می کند و با متقاعد ساختن آنان بر اساس عقل و منطق و با تکیه بر صلح و اصلاح به دنبال تربیت انسان هاست و از اعمال زور دوری کرده و با خشونت و استبداد مخالف است.
 این پژوهش از نوع توصیفی - تحلیلی است و با استفاده از روش گفتمان به دنبال بررسی عدم خشونت در اسلام به عنوان دال مرکزی است و مدلول هایی چون مخالفت با استبداد، تاکید بر آزادی های فردی، جنگ دفاعی و... را بررسی می کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Islamic reformism as a proper basis for building a world free of violence from the perspective of a Martyere professor” Morteza Motahhari”

نویسندگان [English]

  • Hossein Moein Abadi 1
  • Sadighe Nasirifar 2
1 Faculty member of Shahid Bahonar University
2 Islamic Azad University Baft Branch
چکیده [English]

Addressing the pure Islamic ideas requires a long horizon, Knowledge of aspects of mystical, religious, verbal, legal and reliability of Islam and such trend will be led to considerable structural domain of the theory and practice. Mr. Motahari, due to his complete mastery over consolidated knowledge of western modern science and philosophy on the one hand and Islamic thoughts on the other hand, offers an appropriate framework for human well-being in the name of democracy and democratic interpretation of religion. The Motahari’s notion is heavily centered on Islamic thought and a particular understanding of concepts in line with maintaining the framework of Shariah law. To this aim, he offers an unbiased interpretation of Islamic thought tolerant of religious discourse when it comes to areas of religious disagreement. To show the divine religion of Islam is not the religion of the sword, but it communicates with human hearts and it tries to convince and educate humans on the basis of reason, reforms through peace and it has always renounced violence of any kind.
This study used a descriptive - analytical approach using dialogue to examine non-violence conducts in Islam as the central signifier and signified such an opposition to tyranny through putting the emphasis on individual freedom, war and the revision of defense terminology.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Motahhari
  • Pacifism
  • Violence
  • Political Islam
  •  قرآن کریم
  • اخوان کاظم، بهرام. (1388)."آزادی در حکومت اسلامی از منظر شهید مطهری."فصلنامه حکومت اسلامی. شماره 31.
  • بزرگی، سید مهدی.( 1377). مطهری و نگرش جامعه گرایان. ناشر:نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه فردوسی مشهد.
  • بهشتی، سعید؛ ملکی، حسن؛ ویسی، غلامرضا.(1392). "سیاستهای حاکم بر اهداف آموزشی در معرفت شناسی استاد مطهری و کاربست آن در نظام جمهوری اسلامی ایران".پژوهش‌های سیاست اسلامی.شماره3.
  • تاجیک، محمدرضا .(1385). "نظریه گفتمان و مطالعات اسلامی".علوم سیاسی. شماره35 .
  • سلیمی نوه، اصغر. (1383). " گفتمان در اندیشه فوکو".کیهان فرهنگی.شماره 219.
  • حسینی، سید حسین.(بی تا). "سیاست و حکومت در اسلام از دیدگاه استاد مطهری".مجله فقه اهل بیت.شماره 49.
  • حسینی زاده، سید محمدعلی .(1383). "نظریه گفتمان و تحلیل سیاسی". مجله علوم سیاسی. سال . شماره28.
  • خسروپناه، عبدالحسین.(بی تا). تفسیر امامت در اندیشه استاد مطهری و دکتر شریعتی.شماره79.
  • درودگر، محمد جواد.(1380). سیری تحلیلی در اندیشه های استاد شهید مطهری.قم: انتشارات تجلی.
  • ربانی خوراسگانی، علی.(1377). مطهری و نگرش جامعه گرایان.ناشر:نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه فردوسی مشهد.
  • ربانی خوراسگانی، علی؛ خوش آمدی، مرتضی. (1390). " بررسی تطبیقی رویکردهای انتقادی به تحلیل گفتمان". روش شناسی علوم انسانی. سال 17. شماره 68.
  • سلیمی نوه، اصغر. (1383). " گفتمان در اندیشه فوکو".کیهان فرهنگی.شماره 219.
  •  صالحی،اکبر ؛ مرادی ،امیر؛ فیروزی، اسماعیل .(1393). "نگاهی جامع به تعلیم و تربیت اسلامی از نگاه شهید مطهری".پژوهش در مسایل تعلیم وتربیت اسلامی.شماره25.
  •  صدرا، محمد. (1388). " نظریه های گفتمان (از زبان شناسی تا علوم سیاسی)". فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی. سال 3.
  • فولادی، حفیظ الله.(1388)."انحرافات اجتماعی از دیدگاه شهید مطهری".فصلنامۀ تخصصی اسلام و علوم اجتماعی.شماره1.
  • کسرایی، محمد سالار؛ شیرازی، علی .(1388). " نظریه گفتمان لاکلا و موفه ابزاری کارآمد در فهم و تبیین پدیده‌های سیاسی".مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی. دوره 39.
  • لک زایی،نجف.(1381). اندیشه سیاسی شهید مطهری.قم: ناشر بوستان کتاب.
  • مطهری،مرتضی. (1371).سیری در سیره نبوی.قم: انتشارات صدرا.چاپ10.
  • -----------.(1380).حماسه حسینی. قم:انتشارات صدرا.چاپ36.
  • -----------.(1366). بررسی اجمالی نهضت های اسلامی در صد ساله اخیر. تهران :انتشارات صدرا.ویرایش دوم.
  • -----------.(1388).پیرامون انقلاب اسلامی.تهران: انتشارات صدرا.ج1.
  • -----------.(1378).آشنایی با قرآن. قم: انتشارات صدرا.ج8.
  • -----------.(1389).جهاد.تهران: انتشارات صدرا.
  • -----------.(1391).نهضت‌های اسلامی در صد ساله اخیر.تهران:انتشارات صدرا.
  • -----------.(1358).نظریه‌ای درباره فقه. تهران: انتشارات صدرا.
  • -----------.(1372).پیرامون جمهوری اسلامی.تهران: انتشارات صدرا.
  • -----------.(1379).یادداشت‌های استاد مطهری .تهران: انتشارات صدرا.ج1.
  • -----------. (1385).یادداشت‌های استاد مطهری. تهران:انتشارات صدرا.ج2.
  • -----------.(1357). خدمات متقابل اسلام و ایران.چاپ هشتم.تهران:انتشارات صدرا.
  • محسنی، محمد جواد. (1391)." جستاری در نظریه و روش تحلیل گفتمان فرکلاف". معرفت فرهنگی و اجتماعی. سال 3. شماره 3.
  • هنری، یدالله؛ آزرمی، علی.(1392)، بررسی و تحلیل فرایند استقرار و انسجام یابی گفتمان انقلاب اسلامی بر اساس نظریه گفتمان لاکلا و موفه، فصلنامه علمی- پژوهشی " پژوهشنامه انقلاب اسلامی" شماره 8.
  • یزدانی، عنایت الله.(1377). مطهری و نگرش جامعه گرایان. ناشر:نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه فردوسی مشهد.