الگوی تحلیلی قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در جهان اسلام

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشکده مطالعات جهان، دانشگاه تهران، عضو هیأت علمی وابسته پژوهشکده امام خمینی(س) و انقلاب اسلامی

چکیده

انقلاب اسلامی را می‌توان شروع کاربست قدرت نرم در عرصة سیاست داخلی و بین‌الملل دانست که در فرایند تحولات سیاسی و اجتماعی، بهره‌گیری از ابزارهای نرم و فاقد خشونت از برجستگی خاصی برخوردار بودند. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، رهیافت نرم‌افزاری قدرت به یکی از بدیل‌های کاربست قدرت در سطح بین‌الملل تبدیل گشت؛ به‌گونه‌ای که تزلزل در مؤلفه‌‌ها و منابع قدرت نرم توسط یک بازیگر سیاسی، نقص محسوب می‌شد و امروزه همة کشورها مترصد دست‌یابی به توانمندی در حوزة منابع قدرت نرم هستند. ازهمین‌رو، جمهوری اسلامی نیز برای رسیدن به قدرت منطقه‌ای نیازمند قدرت نرم می‌باشد و به همین دلیل، شناخت مؤلفه‌ها و منابع قدرت نرم ایران می‌تواند حائز اهمیت باشد. با توجه به این موضوع، مقالة حاضر سعی دارد به این سؤال پاسخ دهد که؛ کدام مؤلفه‌ها بیشترین تأثیر را بر قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در سطح جهان اسلام دارند؟ یافته‌های مقاله نشان می‌دهند که مؤلفه‌هایی نظیر الهام‌بخشی، هنجارسازی و تعمیق عمق راهبردی، هویت‌یابی مسلمانان، دیپلماسی فرهنگی، مدیریت افکار عمومی جهان، برتری علمی و حوزه دانش، توانمندی در حوزه‌های فرهنگی و هنری بر ارتقای قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در جهان اسلام مؤثر و کارآمدتر از  منابع دیگر هستند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analytical Pattern of Islamic Repulic of Iran’s Soft Power in World of Islam

نویسنده [English]

  • Dr.Seyed Sadrodin Moosavi Jashni
Faculty Member, Faculty of World Studies, University of Tehran and Adjunct Faculty Member, Imam Khomeini and Islamic Revolution Research Institute.
چکیده [English]

The Islamic Revolution of Iran can be introduced as the turning point in application of soft power on domestic and international policy, the outstanding characteristics of which can be using violence-free soft power in the course of political and social developments. After the victory of Islamic Revolution in Iran, the software power approach turned into one of the power application alternatives in international level, so that violating the indicators and sources of soft power by a political player became a defect in his career. Today, all countries seek access to soft power capabilities and resources. Therefore, the Islamic Republic of Iran needs soft power if it wants to turn into a regional power. This is why identifying the indices and sources of soft power is very important for the Islamic Republic of Iran. Given the above, this research paper intends to provide a response to this question that “what indexes exert maximum influence on I. R. of Iran’s soft power in the world of Islam?”
Findings of this paper show that such indicators as inspiration, normalization and deepening of strategic depth, identity recognition by Muslims, cultural diplomacy, world public opinion management, scientific supremacy and knowledge acquisition, gaining capability in art and culture are more influential and efficient in boosting Iran’s soft power in the world of Islam.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Soft power
  • Islamic Republic of Iran
  • world of Islam
  • Normalization
  • aspiration
  • cultural diplomacy
  • scientific supremacy
  • cultural influence
  • آدمی، علی و مهدی ذوالفقاری.(1391)، «اثرگذاری قدرت نرم در دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه رهیافت های سیاسی و بین‌المللی، بهار، شماره 29، صفحات44-9.
  • آقا مهدوی، اصغر و مهدی نادری باب اناری. (1390)، «کاربرد قدرت نرم از ناحیه استکبار؛ رویکردی قرآنی»، فصلنامه دانش سیاسی، سال هفتم، پائیز و زمستان، شماره2.
  • ابوالفتحی، محمد و مختار نوری. (1392)، «تأثیر سرمایه اجتماعی بر افزایش قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران»، پژوهشنامه انقلاب اسلامی، سال دوم، بهار، شماره6.
  • افتخاری، اصغر و محمد جانی‌پور. (1392)، «منابع قدرت نرم انقلاب اسلامی ایران»، پژوهشنامه انقلاب اسلامی، سال سوم، زمستان، شماره9، صفحات46-23.
  • افتخاری، اصغر. (1388)، «دیپلماسی نوین؛ رویکرد ایرانی»، در دیپلماسی عمومی نوین؛ قدرت نرم در روابط بین‌الملل، ژان میلسن و همکاران، تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
  • اقدمی، ناصر.(1390)، «تحقیقات در زمینه سلولهای بنیادی در جمهوری اسلامی ایران»، در مروری بر کارنامه نظام جمهوری اسلامی ایران، ج2، تهران: دانشگاه تهران.
  • الیاسی، محمدحسین. (1389)، «مقدمه‌ای بر ماهیت، ابعاد و مبانی تهدیدات نرم»، در قدرت نرم و جنگ نرم از نظریه تا عمل، گردآوری حجت‌الله مرادی، تهران: ساقی.
  • باقری، مهدی. (1393)،  افکار عمومی، پرتال پژوهشکده باقرالعلوم(ع).
  • برزگر، کیهان. (1387)، «ایران، خاورمیانه و امنیت بین الملل»، فصلنامه سیاست خارجی، سال بیست‌و‌دوم، پائیز، شماره3.
  • پوراحمدی، حسین. (1389)، قدرت نرم و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، قم: بوستان کتاب.
  • پیشگاهی فرد، زهرا و دیگران. (1390)، «جایگاه قدرت نرم در قدرت ملی با تاکید بر جمهوری اسلامی ایران»،  فصلنامه راهبرد، سال بیستم، زمستان، شماره61، صفحات211-191.
  • جعفری‌پناه، مهدی و منصور میراحمدی. (1391)، «مؤلفه‌های قدرت نرمِ جمهوری اسلامی ایران با رویکرد اسلامی»، فصلنامه معرفت سیاسی، سال چهارم، پاییز و زمستان، شماره 2.
  • جمشیدی، محمدحسین و رسول محمدی گهرویی. (1391)، «جمهوری اسلامی ایران و عراق نوین: تبیینی بر کاربرد قدرت نرم در عراق نوین در راستای تحقق ارزش‌های انقلاب اسلامی»، فصلنامه مطالعات جهان اسلام، سال اول، زمستان، شماره4.
  • جهان‌بین، فرزاد و مونا پارسا. (1392)، «راهبردهای ارتقا قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در جهان اسلام براساس مدل (SWOT)  از منظر مقام معظم رهبری»، دو فصلنامه مطالعات سیاسی جهان اسلام، سال دوم، تابستان، شماره5 و 6.
  • چگنی‌زاده، غلامعلی و یوسف سیفی. (1391)، «ظرفیت انگاره بین‌المللی در تولید قدرت نرم»، فصلنامه روابط خارجی، سال چهارم، پائیز، شماره3.
  • حافظ‌ نیا، محمدرضا. (1385)، اصول و مفاهیم ژئوپلیتیک، مشهد: پاپلی.
  • حسنی، ابوالحسن. (1387)،  آموزه‌های سیاسی قرآن، قم: مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما.
  • خاشعی، وحید و مهرداد مراد امامزاده جعفر. (1390)، «درآمدی سیاست گذارانه بر کارایی قدرت نرم در صحنه روابط بین‌الملل»، فصلنامه مطالعات قدرت نرم، سال اول، پائیز، پیش‌شماره3.
  • خانی، محمدحسن. (1384)، «دیپلماسی فرهنگی و جایگاه آن در سیاست خارجی کشورها»، فصلنامه دانش سیاسی، سال اول، زمستان، شماره2.
  • خراسانی، رضا. (1387)، «جایگاه و نقش قدرت فرهنگی در سیاست خارجی و تأثیر آن بر روند تحولات جهانی»، فصلنامه علوم سیاسی، سال یازدهم، بهار، شمار41.
  • درخشه، جلال و مصطفی غفاری.(1390)، «دیپلماسی عمومی جمهوری اسلامی ایران در جهان اسلام»، فصلنامه فرهنگ ارتباطات، سال دوازدهم، زمستان، شماره16، صفحات46-9.
  • دهقانی فیروزآبادی، جلال و فیروزه رادفر.(1388)، «الگوی صدور انقلاب در سیاست خارجی دولت نهم»، فصلنامه دانش سیاسی، سال پنجم، بهار و تابستان، شماره1.
  • رفیعی تبار، هاشم.(1390)، «نانوفناوری محور موج چهارم توسعه»، در مروری بر کارنامه نظام جمهوری اسلامی ایران، ج2، تهران: دانشگاه تهران.
  • زرقانی، هادی. (1391)، «سنجش و رتبه‌بندی قدرت ملی کشورها در جهان اسلام»، فصلنامه مطالعات جهان اسلام، سال اول، تابستان، شماره2.
  • سمیعی اصفهانی، علیرضا و عبدالرضا فتحی. (1392)، «بررسی تأثیر مؤلفه‌های قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران بر جنبش بیداری اسلامی خاورمیانه (با تأکید بر رویکرد سازه‌انگاری)»، فصلنامه مطالعات جهان اسلام، سال دوم، بهار، شماره1.
  • صبوری، علی اکبر.(1390)، «جهش علم در ایران»، در مروری بر کارنامه نظام جمهوری اسلامی ایران، ج2، تهران: دانشگاه تهران.
  • عیوضی، محمدرحیم و مونا پارسا. (1392)، «الگوی تحلیلی قدرت نرم و سیاست بین‌الملل»، دوفصلنامه مطالعات قدرت نرم، سال سوم، پائیز و زمستان، شماره9، صفحات112-99.
  • قربی، محمدجواد. (1392)، «واکاوی مختصات قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در سند چشم انداز1404»، فصلنامه عملیات روانی، سال دهم، پائیز، شماره37، صفحات70-49.
  • قربی، محمدجواد. (1393)، «منابع سیاسیِ قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران؛ (مطالعه موردی سند چشم‌انداز 1404)، زیر چاپ.
  • قهرمانپور، رحمان. (1389): «تقدم الهام بخشی بر قدرت نرم در سیاست های کلان ج.ا.ایران در جهان اسلام»، فصلنامه راهبرد دفاعی، سال هشتم، بهار، شماره 28.
  • کتابی، محمود و دیگران. (1391)، «قدرت نرم و راهبرد هژمونیک‌گرایی آمریکا»، فصلنامه دانش سیاسی، سال هشتم، زمستان، شماره16.
  • مولانا، حمید. (1384)، اطلاعات و ارتباطات جهانی: مرزهای نو در روابط بین‌الملل، ترجمه اسدالله آزاد و همکاران، تهران: نشر کتابدار.
  • میلسن، ژان و همکاران. (1388)، دیپلماسی عمومی نوین؛ قدرت نرم در روابط بین الملل، ترجمه رضا کلهر و محسن روحانی، تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
  • نای، جوزف. (1389)، قدرت نرم، ابزارهای موفقیت در سیاست بین‌الملل، ترجمه محسن روحانی و مهدی ذوالفقاری، تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
  • هرسیج، حسین و رئوف رحیمی. (1391)، «بررسی تطبیقی تأثیر تحولات سیاسی 2011 منطقه بر میزان قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران، ترکیه و عربستان»، فصلنامه قدرت نرم، سال دوم، پائیز و زمستان، شماره7.
  • هرسیج، حسین و مجتبی تویسرکانی. (1388)، «مقایسه میزان قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا در خاورمیانه»، فصلنامه دانش سیاسی، سال پنجم، بهار و تابستان، شماره 1.
  • هرسیج، حسین. (1390)، «تجزیه و تحلیل ویژگی‌ها، مبانی و مؤلفه‌های قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران»، دوفصلنامه مطالعات قدرت نرم، سال اول، پائیز، پیش‌شماره3، صفحات161-137.
  • Nye, Joseph(2004) , Soft power and Leadership, Published by the Center for Public Leadership, Kennedy School of government, Harvard University.