دیدگاه ها و مواضع آیت الله سیستانی در روند تدوین قانون اساسی عراق نوین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم سیاسی و روابط بین الملل دانشکده علوم اجتماعی. دانشگاه رازی ،کرمانشاه، ایران

2 کارشناسی ارشد رشته علوم سیاسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه رازی ،کرمانشاه، ایران

چکیده

رنوشتار حاضر، تلاشی در جهت بررسی نقش مرجعیت آیت الله سیستانی در تحولات سیاسی عراق پس از صدام به عنوان عاملی تأثیرگذار و کنشگری فعال و چگونگی تعامل ایشان با ساختار سیاسی – اجتماعی آن کشور به ویژه روند تدوین قانون اساسی با چارچوب تحلیلی ساختار کارگزار است. سقوط رژیم بعث توسط ایالات متحده آمریکا و هم پیمانانش در سال 2003م فرصتی را در اختیار شیعیان عراق قرار داد تا با توجه به اکثریت جمعیتی و محرومیت آنها از مشارکت در حکومت در زمان رژیم بعث، زمام امور را بدست گیرند که در نتیجه ی این کسب قدرت شیعیان، قدرت مراجع دینی چون آیت الله سیستانی افزایش یافت. براین اساس به دنبال پاسخ گویی به این سئوال هستیم که دیدگاه های آیت الله سیستانی چه تأثیری بر فرایند تدوین قانون اساسی عراق جدید داشته است؟ فرضیه این پژوهش در پاسخ به سؤال مذکور، اینست که دیدگاه های سیاسی و مواضع فقهی آیت الله سیستانی نقش مهمی در تدوین قانون اساسی عراق نوین داشته است. بررسی این نقش و چگونگی آن موضوع این مقاله است.       

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Ayatollah Sistani's Stances and Viewpoints Regarding Codification of Modern Iraq Constitution

نویسندگان [English]

  • Ghodrat Ahmadian 1
  • erfan safari 2
1 Assistant Professor, Department of Political Science and International Relations, Faculty of Social Sciences. Razi University of Kermanshah, Iran
2 Master of Political Science, Faculty of Social Sciences, Razi University, Kermanshah, Iran
چکیده [English]

This paper intends to study the role of Ayatollah Sistani, source of religious imitation, in political developments in post-Saddam Iraq, as an influential and active agent, as well as the quality of his interaction with the political and social structure in Iraq, particularly the codification procedure of Iraq's Constitution, through agent-structure analytical framework. The fall of the Baath regime by the U.S. and its allies in 2003 gave an opportunity to the Shia Iraqi Muslims to take control of the affairs in Iraq, thanks to their majority and their deprivation from the political scene in the reign of the Baath Party. This also boosted the power of sources of religious imitation such as Ayatollah Sistani. On this basis, we are after finding an appropriate answer to this question: How far did Ayatollah Sistani's views affect the procedure for codification of Iraq's Constitution? In response to the question, this paper hypothesizes that political views and jurisprudential stance by Ayatollah Sistani played a key role in codification of modern Iraq's Constitution. The bulk of the paper is therefore, on studying the role and quality of such influence.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ayatollah Sistani
  • the United States
  • modern Iraq
  • Constitution
  • agent-structure
1. احمدی، فرج الله. حائری، قزوینی. (1389) «فرایند تدوین قانون اساسی عراق»، فصلنامه سیاست، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی تهران، دوره 40،  شماره 2، صص 37-19.
2.  اکبری، حسین. (1388) بحران حاکمیت در عراق، تهران، مؤسسه مطالعات اندیشه سازان نور، چاپ 1.
3. اکبری، حسین. (1385) «بزرگترین اشتباه و اشتباهات بزرگ آمریکا در عراق و تأثیر آن بر چشم­انداز آینده منطقه»، فصلنامه مطالعات منطقه­ای جهان اسلام، سال 7، شماره 25.
4. اکرمی، علی اصغر. (1392) «جامعه شناسی آنتونی گیدنز»، مجله رشد آموزش علوم اجتماعی، شماره 60، دوره 16، صص 32-28.
5. امیرعبداللهیان، حسین. (1388) «موافقت­نامه امنیتی بغداد– واشنگتن رفتارشناسی آمریکا در عراق جدید»، فصلنامه سیاستخارجی، سال 23، شماره 1، صص 65-29.
6. برزگر، کیهان. (1386) «ایران، عراق جدید و نظام امنیت منطقه­ای خلیج فارس»، فصلنامه راهبرد، سال 14  شماره 43، صص 76-59.
7. برزگر، کیهان. (1387) «ایران، عراق جدید و نظام سیاسی- امنیتی خلیج فارس»، معاونت پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی، دفتر گسترش تولید علم.
8. برنابلداجی، سیروس. (1383) «شیعیان عراق، بررسی وضعیت جامعه­شناختی»، فصنامه شیعه شناسی، سال 7، شمار28، صص 182-147.
9. بصیری، محمدعلی. شیخ حسینی، مختار. (1391) «بررسی انقلاب اسلامی ایران براساس رابطه ساختار-کارگزاردر تئوری های روابط بین الملل»، فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی، سال 9، شماره 29. صص 187-161.
10. تلاشان، حسن. (1389) «دورنمای ژئوپلیتیک شیعه در عراق»، فصلنامه شیعه­شناسی، سال 8، شماره 31، صص 128-109.
11. جعفریان، رسول. (1388) «تشیع در عراق، مرجعیت در ایران»، کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، دوره 8. شماره 13. صص 36-5.
12. جوادی ارجمند، محمدجعفر. رضا زاده، حبیب. (1389) «آسیب شناسی مواضع ج.ا.ایران نسبت به تعیین رژیم حقوقی دریای خزر از منظر ساختار-کارگزار»، فصلنامه سیاست، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره 41، شماره 2. صص 106-89.
13. حائری، عبدالهادی. (1381) تشیع و مشروطیت در ایران و نقش ایرانیان مقیم عراق، چاپ 1، تهران، انتشارات امیرکبیر.
14. حاجی یوسفی، امیرمحمد. عارف­نژاد، ابوالقاسم. (1390) «نشانه­شناسی گفتمان در اسلام سیاسی و مردم سالار  آیت­ الله سیستانی»، پژوهشنامه علوم سیاسی، سال 6، شماره 4، صص 74-41.
15. حقیقت، سید صادق. (1389) «مسئله ساختار/کارگزار در علوم اجتماعی»، فصلنامه روش شناسی علوم انسانی، سال 16، شماره 65، صص 167-147.
16. علیزاده، جواد. (1394) «نقش مرجعیت آیتالله سیستانی در روند دولتسازی در عراق»، (رساله کارشناسی ارشد علوم سیاسی)، دانشگاه آزاد اسلامی, واحد تهران مرکز.
17. غلامی قمی، مصطفی. (1386) « نقش شیعیان و رهبران مذهبی در تحولات سیاسی و اجتماعی عراق در سدۀ اخیر»، فصلنامه شیعه شناسی، سال پنجم، شماره 17، صص 194-167.
18. خاجی، علی اصغر. افتخاری، اصغر. (1386) «مزیت های امنیتی و ارتباطی دو کشور ایران عراق از نگاه قانون اساسی جدید عراق»، ماهنامه نگرش راهبردی، سال 2، شماره 84، صص 108-89.
19. سبزیان موسی آبادی، علیرضا. (1384) «سقوط صدام و تأثیر آن بر جنبش اسلامی در عراق»، مجله دانشکده علوم اداری واقتصاد دانشگاه اصفهان، سال 17، شماره 2، صص 30-1.
20. فراهانی، احمد. (20/12/1383) «ابراهیم الجعفری، نامزد پست نخست وزیری و نماد همگرایی ائتلاف یک پارچه عراق»، وبگاه دید، قابل دست­رسی در سایت:  www.did.ir، کدبازیابی: na00020005520351019. 
21. قاسمی، فرج­الله. (1388) «مرجعیت و سیاست در عراق پس از اشغال؛ با تأکید بر اندیشۀ آیت­لله سیستانی»، فصلنامه علوم سیاسی، سال 12، شماره 45، صص 142-111.
22. محقق، سیدعدنان. (1389) «نقش و کارکرد فراطایفه­ای مرجعیت شیعه در عراق معاصر»، فصلنامه مطالعات خاورمیانه، سال 17، شماره3، صص 72-55.
 23. ویسی، مراد. (6/11/1383) «استراژی شیعیان عراق»، سال 10، شماره 3041، تهران، وبگاه ایرانیان استیتیوت، کد بازیابی: pp000200528013725511، قابل دست رسی در سایت: www.iranianstitiute.com.
24. معاونت پژوهش های سیاست خارجی. (25/1/1383) «قانون اساسی موقت عراق (بررسی دیدگاه ها و منافع شیعیان عراق و تأثیرات این قانون بر منافع ملی ایران»، قابل دست رسی در سایت: .www.csr.ir
 25. نادری، محمود. (1386) «چگونگی روند دولت­سازی در عراق پس از صدام و مایه­های ناامنی»، مجله سیاسی-اقتصادی، سال 21، شماره 9، صص 55-48.
26. نیک روش، ملیحه، جعفری، علی اکبر. (1395) «نقش مراج تقلید و علمای دینی کشور عراق در افزایش قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه مطالعات سیاسی جهان اسلام، سال 5، شماره 18، صص 138-105.
27. یعقوبی، حمید. (1393) «قدرتیابی جایگاه شیعیان عراق در نظام سیاسی عراق جدید»، (رساله فوق لیسانس علوم سیاسی)، دانشگاه تهران.
 28.Cole, Juan, R, I (2006), “TheAyatollahs  and  Democracy in Irag. In/  www.open access. com. Leiden. Unive. Nl   
29. Khalaji, Mehdi، (2006), The Last Marja: Sistani and the End of Traditionel Religious Authority is Shiism”. The Washingtion Institute for Near East Policy. http://www.washingtoninstitute.org.policyFocus#59.septamber2006.
30. Visser, Reindar (2006), “Sistani, The United State and Politic in Irag” Norwegian Institute of International affairs / in: www. Mafhoum. Com.