نسبت استکبارستیزی با صلح و مذاکره در منابع سیاست خارجی ج.ا.ا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه روابط بین الملل دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی تهران ، ایران

2 دانشجو دکتری مطالعات منطقه ای دانشگاه امام حسین(ع)تهران ،ایران

چکیده

استکبارستیزی یکی از شاخصه‌های مهم سیاست خارجی دولت اسلامی و به‌تبع آن جمهوری اسلامی است. این شاخصه، مبنای مسلم قرآنی دارد. با آغاز مذاکرات هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران با 6 قدرت جهانی و دست‌یابی به توافق برجام، مسئله نسبت میان استکبارستیزی با مذاکره و مصالحه مورد سؤال قرار گرفت؛ بدین بیان که در صورت مذاکره و مصالحه با مستکبرین، تکلیف استکبارستیزی چه می‌شود؟ در نگاه اولی اصل استکبارستیزی با مذاکره و مصالحه در تعارض است درصورتی‌که در سنت و سیره نبوی نیز مذاکره و مصالحه با مستکبرین هم‌عصر خود، وجود دارد درحالی‌که نمی‌توان معصومین (علیهم‌السلام) را متهم به سازش با کفار کرد. برای دستیابی به مدلی برای تحلیل رفتار سیاست خارجی دولت اسلامی و همچنین سیره عملی معصومین، به این نکته دست‌یافتیم که احکام و قوانین اسلامی سه گونه است: اول؛ اصول ثابت و لایتغیر که استکبارستیزی ازجمله آن‌هاست. دوم؛ متغیر به‌حسب زمان و مکان. برخی احکام اسلام مربوط به موضوعات و مسائل خاص است که به‌حسب زمان، مکان و موقعیت قابل تغییر است. تاکتیک رویارویی مستقیم (جنگ)، تخاصم مستقیم بدون شرایط جنگ، مذاکره و صلح از احکام متغیر به‌حسب شرایط زمان و مکان است و مدل سوم، اصول ثابت اما متغیر که از آن تعبیر به اجتهاد، مصلحت، اهم و مهم و مقتضیات زمان و مکان می‌شود. حاکم اسلامی با ابزار اجتهاد، مصلحت و... اصول لایتغیر را بر موضوعات متغیر به‌حسب زمان و مکان و مقتضیات، تطبیق می‌دهد. لذا به لحاظ منطقی ممکن است دولت اسلامی استکبارستیز باشد در عین اینکه به خاطر شرایط خاص، دست به مذاکره زده و به توافقی هم دست یابد. در متن مقاله این مدل طراحی و تبیین شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Ratio between Anti-Hegemonism and Peace and Negotiation in I.R. of Iran's Foreign Policy Sources

نویسندگان [English]

  • Seyyed Jalal Dehgheni Firoozabadi 1
  • mahdi roohi 2
1 Professor, Faculty of Law and Politics, Allameh Tabataba'i UniversityThran,Iran
2 PhD Student, University Of Imam Thran,Iran
چکیده [English]

Anti-Hegemonism is one of the important attributes of the foreign policy of the Islamic State and, consequently, the Islamic Republic of Iran. This feature is based on the Quranic thoughts. With starting Iran's nuclear talks with six world powers and reaching to the JCPOA accord, the ratio between anti-hegemonism and negotiation was questioned; that, in the event of negotiation and compromise with the arrogant, what would be the task of anti-hegemonism? At first glance, the principle of anti-hegemonism be in contrast with negotiation and reconciliation, while, in the tradition and mode of prophethood, there is also negotiation and compromise with the same arrogant, while we can't accused infallible Imam to compromising with the infidels. To achieve a model for analyzing the behavior of the Islamic State's foreign policy and the practice of the infallible, we have reached the point that the Islamic laws are threefold: first, the fixed and unconditional principles which anti-hegemonism is among them. Second; Variable principles according to time and place. Some of the Islamic laws relates to specific issues and issues that can be changed in terms of time, place, and position. Direct confrontation tactics (warfare), direct hostility without conditions of war, negotiation and peace are variable sentences according to the conditions of time and place, and the third model is a fixed but variable principles which nemed as ijtihad, expediency, importance, time and place. The Islamic ruler, with the tools of ijtihad, expediency, and ... adapts non-essential principles to variables based on time, space and requirements. Therefore, it is rationally possible that the Islamic State is anti-hegemonist, while in particular situations use negotiating and also reaching an agreement. This model is designed and explained in the text of this article

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic Revolution
  • International System Developments
  • Bipolar System
  • Cold War
  • Non-alignment Movement
  • Independent Islamic bloc
  • Political Islam  
قرآن کریم
ابن سعد، محمدبن سعد(1422) الطبقات الکبری، تحقیق عطا محمد قادر، بیروت لبنان دار الکتب العلمیه ، ج:1
ابن مزاحم، نصر بن سیار منقری(۱۴۰۳ق) وقعه صفین، چاپ کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی، قم
ابن‌منظور، محمد بن مکرم(1422) لسان العرب، دار صادر، بیروت لبنان، ج5
ابوهلال حسن بن عبدالله عسکری (۱۴۱۲) الفروق اللغویة، قم، اسماعیلیان
ازهری،محمد بن احمد(1421ق) تهذیب اللغه، مترجم: سلامی عمر، بیروت دار احیاء التراث العربی ج:10
بلاغی، صدر الدین(1345)عدالت و قضا در اسلام، ‌تهران بی نا
پایگاه اطلاع‌رسانی مقام معظم رهبری، قابل دسترس در khamenei.ir
توشیکو، ایزوتسو(2002) مفاهیم اخلاقی دینی در قرآن، انتشارات دانشگاه مک گیل، ملکه، ج۱
جعفریان، رسول(1381) حیات فکری و سیاسی امامان شیعه علیهم السلام قم: موسسه انصاریان
جوهری، اسماعیل بن حماد(1404) صحاح اللغه، محقق:عطار، احمد عبدالغفور بیروت لبنان: دار العلم للملایین ج:2
حائری شیرازی، محی‌الدین(1396) آیینه تمام‌نما، دفتر نشر معارف
حلی، نجم الدین جعفر بن حسن حلی«محقق حلی»(بی تا) النافع فی مختصر الشرایع، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، بی تا
دهقانی فیروزآبادی، سید جلال،(1390) نظریه اسلامی سیاست خارجی، چارچوبی برای تحلیل سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه سیاست خارجی شماره2
دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال(1391)سیاست خارجی جمهوری اسلامی، انتشارت سمت چاپ چهارم
زبیدی، مرتضی(1420) تاج العروس، محقق:شیری، علی ، بیروت لبنان دار الفکر ج: 7
سبحانی، جعفر(1385) فروغ ابدیت، موسسه بوستان کتاب قم (انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی قم)،ج2
سروش، محمد(1360) استضعاف و استکبار در قرآن، قم سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، نمایندگی ولی فقیه، پژوهشکده تحقیقات اسلامی
شریعتی، روح‌الله(1387) قواعد فقه سیاسی، قم پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
شریف الرضی، محمدبن حسین، (بی تا) نهج البلاغه، محقق: صالح صبحی، موسسه دارالهجره
طباطبایی، محمدحسین(1417) المیزان فی تفسیر القرآن، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات-بیروت ج18
طبرسی، فضل بن حسن(1379) مجمع البیان، تصحیح هاشم رسولی، تهران، کتاب فروشی اسلامیه، ج9
طبری، محمد بن جریر(1413) تاریخ الطبری: تاریخ الامم والملوک، بی نا لبنان- بیروت ج: 4
طریحی، فخرالدین بن محمد(1375) مجمع البحرین، محقق:حسینی اشکوری، احمد ناشر:مکتبه المرتضویه، تهران - ایرانسال ج:3
عروسی حویزی، عبد على بن جمعه (1383 ق) ، تفسیر نور الثقلین، مطبعه العلمیة،قم ج: 1
عطاردی قوچانی، عزیزالله(1373) مسند الامام حسن المجتبی بن علی علیهم‌السلام، مرکز فرهنگی خراسان
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
لک زایی، نجف(1386)چالش سیاست دینی و نظم سلطانی، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
مجلسی، محمدباقربن محمد تقی،(1363) بحارالأنوار ،تهران ایران، کتابخانه مسجد حضرت ولیعصر ج:44
مصباح یزدی محمدتقی(1378ش) پرسش‌ها و پاسخ‌ها، قم، مؤسسه امام خمینی، ، ج1
مطهری، مرتضی(1382)ختم نبوت، مرکز نشر صدرا، چاپ 15
مظفر، محمد رضا(1389) اصول فقه، انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم
مکارم شیرازی، ناصر و جمعی از فضلا(1386) برگزیده تفسیر نمونه، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه
مکارم شیرازی، ناصر(1392) رساله توضیح المسائل، قم نشرقدس
موسوی خمینی، روح الله(1389) صحیفه امام، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، تهران چاپ پنجم ج:6
موسوی خمینی،روح الله(بی تا) ولایت فقیه، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی
نجفی، محمد حسن(۱۴۰۴ق) جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، دار احیاء التراث العربی، بیروت، چاپ هفتم، ج‌6