انقلاب اسلامی و راهبرد عدم‌‌تعهدگرایی جهانی؛ از نظر تا عمل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیات علمی گروه روابط بین‌الملل دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

انقلاب اسلامی ایران با الهام از مکتب اسلام و جهان‌بینی و ارزش‌های اسلامی در ربع آخر سده بیستم میلادی با نفی نظام‌های فکری و سیاسی موجود به پیروزی رسید. لذا مهم‌ترین ویژگی آن عدم‌‌تعهدگرایی جهانی است که در این نوشتار متکی بر داده‌های کتابخانه‌ای و با رویکرد تحلیلی- نظری موردبررسی قرارگرفته است.
یافته‌های تحقیق بیانگر این است که عدم‌‌تعهدگرایی جهانی در سیاست انقلاب اسلامی ایران، در اصل بی‌طرفی فعال و مثبت است که در عین نفی تعهد در برابر قدرت‌های مسلط، نوعی ائتلاف و پیوستگی جهانی را برای جلوگیری از بحران‌های بین‌المللی و مبارزه با ستم و سلطه می‌رساند. بر همین اساس اصول عدم‌‌تعهدگرایی جهانی انقلاب اسلامی در بعد نظری شامل نفی سیاست‌های سلطه محور، استقلال، خودکفایی، سیاست نه شرقی - نه غربی، تعهد در برابر جوامع برابر و هم‌آرمان و استکبارستیزی است که طول دوران پس از پیروزی انقلاب اسلامی، در عمل در قالب پیروزی انقلاب اسلامی، صدور ارزش‌های انقلابی، حضور فعال در جنبش عدم‌‌تعهد، حمایت از حرکت‌های آزادی‌بخش، مقابله با استکبار جهانی، اسرائیل‌ستیزی، نقش فعال در تحولات منطقه‌ای و حمایت از مستضعفان، نفی سلطه‌طلبی و رد تعهد در برابر غرب و عوامل آن تحقق‌یافته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Islamic Revolution and the Global Non-Alignment Strategy: From Theory to Practice

نویسنده [English]

  • Mohammad Hossein Jamshidi
Assistant Professor, Tarbiyat Modarres University.
چکیده [English]

The main argument of this research paper is to understand the concept of ethical Politics in the political thought of Imam Khomeini. The principal question, therefore, is this: With respect to the fact that the term ethical Politics has not been used by Imam Khomeini, how has it been pictured in his thought? To provide an appropriate response to this question, we made an analysis of the concept of ethical Politics in his thought and came to the conclusion that ethicality of the politics shall be determined by observation of the methods, tools and objectives of the politics. Therefore, the methods and objectives of politics in Imam Khomeini’s thought have been put up for discussion. The most important ways are purification of the carnal soul and treating people kindly. The objectives of the politics have been discussed in association with such concepts as prophets, Divine motivation as well as prioritizing deontological ethics and virtualistic ethics. A study of these two components shows that Imam Khomeini seeks the solution for political issues in resolving spiritual issues. This, he does with respect to the goals he has considered for politics, i.e. seeking everything in the cause of God and working for God’s satisfaction. To that end, he proposes purification of the carnal soul, devotion, meditation and spiritual struggle and argues that the most important goal and role of politics is to make man spiritually grown. In this sense, we can talk about ethical politics in his thought and practice. The main sources for this research work have been Imam Khomeini’s political lectures in the presence of officials and various walks of life after the victory of Islamic Revolution and also during his political leadership.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Imam Khomeini
  • ethical politics
  • purification of carnal soul
  • divine motivation
  • treating people kindly
  •  قرآن کریم
  • آذرنوش، آذرتاش (1379). فرهنگ معاصر عربی – فارسی. تهران: نشر نی.
  • آشوری، داریوش (1366). دانشنامه سیاسی. تهران: مروارید و سهروردی.
  • ابن منظور، محمد بن مکرم (1414 ه.ق.). لسان‌العرب. چاپ سوم، بیروت: دار صادر.
  • استمپل، جان د. (1378). درون انقلاب ایران. ترجمه منوچهر شجاعی، چاپ دوم، تهران: رسا.
  • اسداللهی، مسعود (1379). از مقاومت تا پیروزی. تهران: اندیشه­سازان نور و ذکر.
  • افروغ، عماد (1394). «انقلاب اسلامی و قدرت نرم». در: جمعی از نویسندگان، انقلاب اسلامی و نظریه‌ها، تهران: نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری و دفتر نشر معارف.
  • جمشیدی، محمدحسین (1385). رخ اندیشه، روش‌شناسی شناخت اندیشه‌های سیاسی. تهران: کلبه معرفت.
  • وسائل الشیعه. 30 ج، چاپ سوم، بیروت: مؤسسه آل‌البیت(ع) لاحیاءالتراث.
  • حسینی ترکستانی، امیرحسین (بهار 1389). «قاعده نفی سبیل اصل حاکم بر سیاست خارجی». کوثر معارف، سال ششم، شماره 13.
  • حشمت‌زاده، محمدباقر (1382). تأثیر انقلاب اسلامی ایران بر کشورهای اسلامی. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
  • خرمشاد، محمدباقر و همکاران (1390). بازتاب‌های انقلاب اسلامی ایران. تهران: سمت.
  • خسروشیری، علی (1389). «بررسی تأثیرات انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی ایران بر حزب‌الله لبنان». درآمد، جلد اول: سیاست، تهران: نهاد رهبری در دانشگاه تهران.
  • خمینی، روح‌الله (امام) (1361). صحیفه امام. ج. 22. تهران: وزارت ارشاد اسلامی.
  • خمینی، روح‌الله (امام) (1377). تحریر‌الوسیله. ترجمه علی اسلامی، 4 ج، قم: انتشارات اسلامی.
  • خمینی، روح‌الله (امام) (1378). صحیفه امام. ج. 22، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
  • خمینی، روح‌الله (امام) (1992 م.). حدیث پیروزی. بیروت: واحد تبلیغات حزب‌الله.
  • خمینی، روح‌الله (امام) (1995 م.). کلمات قصار. یکپارچگی فرهنگی، بیروت.
  • دهخدا، علی‌اکبر (1388). لغت‌نامه. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  • دهشیری، محمدرضا (1394). «بازتعریف انقلاب اسلامی و اسلام سیاسی در پرتو تحولات بیداری اسلامی». جمعی از نویسندگان، انقلاب اسلامی و نظریه‌ها، تهران: نهاد نمایندگی رهبری و دفتر نشر معارف.
  • رحیم‌صفوی، سید یحیی (1389). «مدیریت هشت سال دفاع مقدس در جنگ تحمیلی ابرقدرت‌ها علیه ایران». درآمد، جلد اول: سیاست، تهران: نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاه تهران.
  • روزنامه ایران، 20/7/1387.
  • روزنامه کیهان، 5/8/1382
  • شفیعی‌فر، محمد (1389). «سیاست خارجی ایران از انطباق تا ادغام». درآمد، جلد اول: سیاست، تهران: نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاه تهران.
  • عاصف، حسین (1380). تحریم ایران شکست یک سیاست. ترجمه محمد متقی‌نژاد، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
  • عبدالرشیدی، علی‌اکبر (1390). جنبش عدم‌‌تعهد. چاپ دوم، تهران: سروش.
  • عمید زنجانی، عباسعلی (1376). انقلاب اسلامی و ریشه‌های آن. تهران: کتاب طوبی.
  • کنت، آرتور (1365). یالتا یا تقسیم جهان. ترجمه محمود طلوعی، تهران: هفته.
  • محمدی، منوچهر (1386). بازتاب جهانی انقلاب اسلامی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
  • مصلح‌زاده، مصطفی (1389). «ایران، ملل مسلمان و نظام سلطه برجهان». درآمد، جلد اول: سیاست، تهران: نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاه تهران.
  • معین، محمد (1376). فرهنگ فارسی معین. 6 ج، چاپ یازدهم، تهران: امیر کبیر.
  • موسی‌زاده (1385). اصلاحات در سازمان ملل و راهبرد جمهوری اسلامی ایران. تهران: مرکز تحقیقات استراتژیک.
  • میرباقری، یزدان (1382). حماسه مقاومت اسلامی در جنوب لبنان. تهران: اندیشه‌سازان‌نور.
  • صدر، سید محمدباقر (1408 ه.). فلسفتنا. چاپ دوم، قم: مجمع علمی شهید صدر.
  • کاول، ب. ن. (1365). افق‌های نوین جنبش عدم‌تعهد. ترجمه علی آذرنگ، تهران: نشر روز.
  • مهاجری، مسیح (1360). انقلاب اسلامی راه آینده ملت‌ها. تهران: انتشارات روح.
  • نساجی زواره، اسماعیل (1392). «قاعده نفی سلطه و مستندات آن». پاسدار اسلام، شماره 384، آذر و دی.
  • http://www.masjed.ir/fa/article/393.
  • Kamrava, Mehran and Manochehr Dorraj (2008). "Iran Today". an Encyclopedia of Life in the Islamic Republic,Vol.1, London: Greenwood Press.
  • Martin, Vanessa (2003). Creating an Islamic State; Khomeini and the Making of a New Iran,London: I.B.Tauris & Co Ltd.
  • Bromberger münchen,"Islam et Revolutionen Iran",Revue del occident Musulman et la Mediterranee. N.29.
  • Head of State and Government of the Non-Aligned Countries,Government of Zaire.14–16May1996.Retrieved24April 2011.
  • Hourcade, Bernarde (1985). Iran: Revolution Islamique ou Tiers- mondiste, Herodote. 36, Janvier-mars.
  • http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=20840.
  • http://www.masjed.ir/fa/article/2989.
  • Jaber, Hala (1997). Hezbollah:Born with Vengeance. NewYork: Columbia University.
  • Laskar, Rejaul Karim (June 2004). "Respite from Disgraceful NDA Foreign Policy". Congress Sandesh, 6 (10).
  • Meeting of the Ministerial Committee on Methodology of the Movement of the Non-Aligned Countries, Caratagena de Indias, May 14–16, 1996".
  • Ohlson, Thomas (1988). "Stockholm International Peace Research Institute". Arms Transfer Limitations and Third World Security. Oxford: Oxford University Press.