کاربرد هرمنوتیک در متون تفسیری مسلمین (با تأکید بر متون اندیشه‌های سیاسی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار علوم سیاسی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره)

2 کارشناسی ارشد علوم سیاسی از دانشگاه بین المللی امام خمینی(ه)

چکیده

هرمنوتیک به عنوان یکی از مهمترین علوم دانش بشری که زادگاه آن در غرب است بعنوان یک علم نوظهور در قلمرو فرهنگ در برخی از علوم و خصوصاً متون تفسیری مغرب زمین تأثیر جاودانه گذاشته است و جایگاه ارزشمندی در حوزه تفکر بشری داشته است. در این مقاله با عنایت به ورود هرمنوتیک به جهان اسلام، به دو بخش هرمنوتیک فلسفی و روشی پرداخته شد که هرمنوتیک فلسفی، مفسرمحور و هرمنوتیک روشی مؤلف­محور است تا مبانی مشترک هرمنوتیک کلاسیک و شیوه تفسیری مسلمین در فهم متون دینی ومتون اندیشه‌های سیاسی مشخص شود؛ بنابراین مهم‌ترین سؤال پژوهش حاضر این بود که از دو روش هرمنوتیک فلسفی و هرمنوتیک روشی کدام یک با سبک تفسیری متون و اندیشه‌­های مسلمین سازگار است؟ نتیجه بررسی این شد که هرمنوتیک فلسفی به دلیل رویکرد نسبی‌­گرا در تفسیر متون، گزینه مناسبی برای متون مقدس مسلمین نیست و هرمنوتیک روشی به خاطر رویکرد مؤلف­محور، گزینه مناسب برای متون دینی مسلمین است و می­توان از این نوع هرمنوتیک در تفسیر متون دینی بهره لازم را برد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Application of Hermeneutics to Muslims’ Interpretive Texts (With Emphasis on Political Thought Literature)

نویسندگان [English]

  • Qorban-ali Qorbanzadeh Savar 1
  • Ali shariatmadari 2
1 Assistant Professor, Department of Political Science, Imam Khomeini International University
2 MA (Political Science), Imam Khomeini International University
چکیده [English]

Hermeneutics, as one of the most important branches of knowledge under human sciences, has its roots in the West. As a newly emerged knowledge in the field of culture, hermeneutics has shown its unremitting influence on some sciences, particularly on interpretive texts of the West, to reserve a highly valuable status for itself in human intellectualism. With respect to the introduction of hermeneutics to the world of Islam, this paper explicates the two subdivisions of philosophical and methodological hermeneutics. Philosophical hermeneutics is interpreter-oriented while methodological hermeneutics is author-oriented. The paper tries to explore the common fundamentals between classic hermeneutics and the interpretive method of the Muslims in understanding religious texts and the religious thought literature. Therefore, the principal question this paper proposes is this: From the two philosophical and methodological hermeneutics, which one is compatible with text interpretation style of Muslims and their thoughts? The findings of the paper show that philosophical hermeneutics is not an appropriate method for interpretation of the sacred texts of the Muslims due to its relativistic approach in interpretation of the texts. Therefore, methodological hermeneutics – for its author-oriented approach – is appropriate for interpretation of the religious texts of the Muslims.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Hermeneutics
  • explication
  • interpretation
  • Sacred texts
  • philosophical hermeneutics
  • methodological hermeneutics
  • احمدی، بابک (1370) ساختار و تاویل متن، جلد دوم: شالوده‌شکنی و هرمنوتیک، تهران: انتشارات مرکز.
  • احمدی، بابک (1394) ساختار و هرمنوتیک،تهران : انتشارات گام نو.
  • اشمیت، لارنس کی (1395) درآمدی بر فهم هرمنوتیک، ترجمه بهنام خداپناه، تهران: انتشارات ققنوس.
  • آزاد، علیرضا، تکتم آزاد و فاطمه لعل‌روشن (1395 تابستان) "مبانی مشترک اصول فقه و هرمنوتیک کلاسیک در فهم متن"، اصول فقه، شماره پیاپی 105.
  • بابایی، علی‌اکبر، غلامعلی عزیزی‌کیا و مجتبی روحانی‌راد (1378)روش شناسی تفسیر قرآن، تهران: انتشارات سمت.
  • بلایشر، یوزف (1393) گزیده هرمنوتیک معاصر، ترجمه سعید جهانگیری اصفهانی، تهران: نشر پرسش.
  • بیات، رسول (1381) فرهنگ واژه‌ها، تهران: مؤسسه اندیشه و فرهنگ دینی.
  • پالمر، ریچارد (1390) علم هرمنوتیک، ترجمه: محمدحنایی، تهران: انتشارات هرمس.
  • پریمی، علی (1383) "هرمنوتیک و تأثیر آن بر فهم متون دینی"، حوزه و دانشگاه، شماره 39.
  • پورحسن، قاسم (1392) هرمنوتیک تطبیقی؛ بررسی همانندی فلسفه تأویل در اسلام و غرب، تهران: انتشارات بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
  • تطبیقی، سال هفتم، بهار و تابستان 1395.
  • تورانی، اعلا و منیره سلطانی احمدی (1389 تابستان) "تحلیلی بر رابطه هرمنوتیک روشی فلسفی با تأویل تفسیر قرآن کریم"، آینه معرفت، سال هشتم، شماره 23.
  • جباری، اکبر (1378) پرسش از وجود؛ با نگاهی به کتاب وجود و زمان مارتین هایدگر، تهران: انتشارات کویر
  • حسنی، سیدرضا (1393) عوامل فهم متن در دانش هرمنوتیک و علم اصول؛ استنباط از دیدگاه پل ریکو و محقق اصفهانی، تهران: انتشارات هرمس.
  • حسینی میرصفی، سیده فاطمه (1392) گرایش اجتماعی در تفاسیر معاصر قرآن کریم، تهران: انتشارات شرکت چاپ و نشر بین الملل.
  • حقیقت، سیدصادق (1387) روش شناسی علوم سیاسی، قم: انتشرات دانشگاه مفید.
  • خوارزمی.
  • درخشه، جلال، نصرت پناه، محمدصادق(1393)کاربرد روش تحلیل در مطالعات اسلامی،جستارهای سیاسی معاصر،
  • ریخته‌گران، محمدرضا (1378) منطق و مبحث علم هرمنوتیک؛ اصول مبانی‌تفسیر، تهران: کنگره.، سال پنجم،شمارۀ سوم،پائیز 1393.
  • سبحانی، جعفر (1379) "هرمنوتیک چیست؟"، کلام اسلامی، شماره 36.
  • شبستری، مجتهد (1374) کتاب، سنت، هرمنوتیک، تهران: طرح نو.
  • گرنت، رابرت م. و دیوید تریسی (1393)تاریخچه مکاتب تفسیری و هرمنوتیکی کتاب مقدس، ترجمه ابوالفضل ساجدی، تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
  • گروندن، ژان (1393) هرمنوتیک، ترجمه‌محمدرضا ابوالقاسمی، تهران: انتشارات ماهی.
  • گروندن، ژان (1395) درآمدی به علم هرمنوتیک، ترجمه محمدسعید حنایی کاشانی، تهران: انتشارات مینوی خرد.
  • گریفتیس، مارتین (1388) دانشنامه روابط بین الملل و سیاست جهان، ترجمه علیرضا طیب، تهران: نشر نی.
  • لیتل، دانیل (1373) تبیین در علوم اجتماعی؛ درآمدی به فلسفه علم الاجتماع، ترجمه عبدالکریم سروش، تهران: انتشارات مؤسسه فرهنگی صراط.
  • مجتهدشبستری، محمد (1374 بهار) "متون دینی و هرمنوتیک"، نقد و نظر، شماره 2.
  • مختاری، محمدحسین (1391) حلقه متن و هرمنوتیک، قم: نشر مرتضی.
  • معینی علمداری، جهانگیر(1394)، روش شناسی نظریه‌های جدید در سیاست،(اثبات گرایی و فرا اثبات گرایی) تهران:
  • مناقب،سید مصطفی،محرابی، عبدالله(1395) بررسی امکان جمع مبانی معرفت قرآن و اصول هرمنوتیک فلسفی،الهیات
  • منوچهری، عباس (1390) رهیافت و روش در علوم سیاسی، تهران: سمت.
  • نامور، اکرم، (1386 تابستان) "هرمنوتیک فلسفی و قرائت‌­پذیری دین"، الهیات و حقوق، شماره 24.
  • نیچه، فریدریک و دیگران (1395) هرمنوتیک و گزینه جستارهای مدرن، ترجمه بابک احمدی، مهران مهاجر و محمد نبوی، تهران: نشر مرکز.
  • واعظی، احمد (1389) درآمدی بر هرمنوتیک، تهران: ناشر پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
  • واعظی،احمد(1390) نظریه تفسیر متن، قم : ناشر پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
  • واینسهایمر، جوئل (1393) هرمنوتیک فلسفی و نظریه ادبی، ترجمه مسعود علیا، تهران: انتشارات ققنوس.
  • ورنو، روزه و زان وال (1372) نگاهی به پدیدارشناسی و فلسفه‌های هست بودن، ترجمه یحیی مهدوی، تهران.