بنیان‌های صلح و همزیستی در اندیشه اسلامی با تاکید بر دیدگاه امام خمینی (ره)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استاد پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

 این مقاله به بررسی جایگاه صلح و جنگ در اسلام می‌پردازد. گروهی از مسلمانان با استناد به آیات متعدد قرآن در مورد جهاد، بر اصالت جنگ در روابط با دیگران تأکید دارند که این نوع نگاه را می‌توان در بین جریانات سلفی تکفیری و وهابی جهادی و جریاناتی همچون القاعده و داعش بخوبی مشاهده کرد اما در مقابل این نگرش، بخشی از متفکران مسلمان با نقد دیدگاه مذکور بر اصالت صلح در اسلام تاکید می کنند که این مقاله به بررسی بنیان‌های معرفتی کلامی، عرفانی و فقهی آنها می‌پردازد.سؤال اصلی این پژوهش آن است که: اولویت دادن به صلح در اندیشه متفکران مسلمان مبتنی بر کدامین بنیان‌های نظری می‌باشد؟ این مقاله با روشی تحلیلی تلاش می‌کند به این سؤال براساس اندیشه‌های امام خمینی به عنوان یک اندیشمند بزرگ مسلمان، معمار و تئوریسین انقلاب اسلامی در ایران پاسخ دهد. یافته‌های این پژوهش حاکی از آن است که اصالت صلح مثبت و همزیستی مسالمت‌آمیز در روابط بین‌المللی دارای بنیا‌ن‌های محکم انسان شناسانه، کلامی، عرفانی و فقهی در اندیشه سیاسی اسلام می‌باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Elements of Peace and Coexistence in Islamic thoughts

نویسنده [English]

  • Yahya Fouzi
Professor,Research Institute for Humanities and Cultural Studies
چکیده [English]

In the world today the violet actions of Takfiri groups, which are happening by the label of Islam led to important consequences. These consequences not only were the reason for spreading violence and massacres against innocents, caused Islamophobia and greater violence ever against Muslims in some western countries. Theoretically, an important unanswered question attracts the attention is the relation of these actions to Islamic thoughts. In other words the most important question arises about communicating others in the field of political and international thoughts of Islam is whether the fundamental element of Muslim relations with others is based upon war or peace. Answering this question can solve many problems of Muslims in communication with others around the globe. There are two theories from Muslim thinkers in order to answer this question; a group of thinkers based on different verses of Quran on Jihad believe in the essence of war in relation with others. This attitude is highly visible amongst Salafi-Takfirists, Wahhabi-Jihadists and some infamous groups such as al-Qaida and ISIS. In contrast with the previous attitude a group of Muslim thinkers not only criticize the previous beliefs, but also insist on the essence of peace in relation with others. To prove his claim, the latter group used verses of Quran in which peace is highlighted as a superior issue in relations. The aim of this
article is to review the foundations and the fundamentals, specifically anthropological, theological, mystical and juridical fundamentals of the second attitude. The main question this article wants to answer is: what are the theoretical foundations to prioritize peace in international relations based on Islamic political thoughts? The author used analytical and document-based approaches to answer this question.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islam
  • war
  • Peace
  • قرآن کریم.
  • المهاجر ،عبدالله ، فقه الدماء. (کتاب مفتی داعش)،دانلود از اینترنت.
  • جوادی آملی، عبدالله.(1378) ولایت فقیه، قم: مرکز نشر اسرا.
  • روسو، ژان ژاک.(بهار1384) قرارداد اجتماعی، ترجمه مرتضی کلانتریان، تهران: انتشارات آگه، چاپ سوم.
  • ستوده، محمد.(تابستان1382) «ماهیت انسان و روابط بین الملل»، مجله علوم سیاسی، ش22.
  • عالم، عبدالرحمن.(1382) تاریخ فلسفه سیاسی غرب (عصر جدید و سده نوزدهم)، تهران،: وزارت امور خارجه، چاپ پنجم.
  • عباسی ،آوات .(زمستان 1396)"تاسیس سیاست وگذار به جامعه سیاسی از دیدگاه امام خمینی" ،فصلنامه اندیشه سیاسی در اسلام ،شماره 6 .
  • عبد السلام فرج، محمد.(بی تا) الفریضه الغائبه، بی جا.
  • فوزی ،یحیی .(1394) جنبش‌های اسلام­‌گرای معاصر،تهران :پژوهشکده امام خمینی وانقلاب اسلامی .
  • --------- .(1396) بنیان­‌های نقلی اندیشه سیاسی اسلام ،تهران :پژوهشکده امام خمینی وانقلاب اسلامی .
  • قاضی‌زاده ، کاظم.(تابستان1385) فصلنامه علوم سیاسی ، دانشگاه باقرالعلوم (ع) ، شماره 34.
  • قوام، سیدعبدالعلی.(1384بهار) اصول سیاست خارجی و سیاست بین‌­الملل، روسو، ژان ژاک، قرارداد اجتماعی، ترجمه مرتضی کلانتریان، تهران: انتشارات آگه، چاپ سوم.
  • مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.(1378) صحیفه امام (مجموعه سخنرانی‌های حضرت امام خمینی)،22 جلد، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
  • موسوی خمینی(امام) ، روح‌الله .(1401ق.)  تحریر الوسیله، قم: اسماعیلیان،2ج.
  • -------------------.(1374) چهل حدیث، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، چاپ ششم.
  • -------------------.(1375) ولایت فقیه، حکومت اسلامى، تهران: امیر کبیر.
  • -------------------.(1393) شرح حدیث جنود عقل و جهل، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى.
  • -------------------.(بی تا) کشف الاسرار، قم: آزادى.
  • ماکیاولی، نیکولا. (1374) شهریار، ترجمه داریوش آشوری، تهران: نشر پرواز، چاپ اول.
  • -------------------.(1377)گفتارها، ترجمه محمدحسن لطفی، تهران: انتشارات خوارزمی، چاپ اول، فروردین.
  • نقیب زاده، احمد.(1373) نظریه­‌های کلان روابط بین‌­الملل ، تهران نشر قومس.
  • نجفی ، محمدحسن .جواهر الکلام ، ج 15 .
  • هابز، توماس، لویاتان.(1384)ترجمه حسین بشیریه، تهران: نشر نی، چاپ سوم.
  • Galtung, Johan. (1985) “Twenty-five years of peace research: ten challengesand some responses”, Journal of peace Research, vol. 22
  • --------------.(1996) Peace by Peaceful Means: Peace and Conflict, Development and  Civilization, Norway