عوامل مؤثر بر شکل‌گیری افراط‌گرایی سلفی در جهان اسلام

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو دانشگاه آزاد اسلامی، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان

2 دانشجوی دکتری گروه روابط بین الملل، واحد خوراسگان اصفهان

چکیده

بنیادگرایی و افراطی‌گری خشونت‌آمیز ناشی از آن، که به یکی از پدیده‌های تهدیدکننده صلح در جهان تبدیل شده است، همچون هر پدیده دیگر در جوامع انسانی، حاصل علل مختلف در حوزه‌های اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی است. بنیادگرایی و افراطی‌گری، تنها خاص جهان اسلام نبوده و در میان دیگر ادیان نیز دیده می‌شود. اما به طور ویژه در جهان امروز، بنیادگرایی و افراطی‌گری سلفی اسلامی است که با وجوه خشونت‌آمیز خود برجسته شده و صلح جهانی را تهدید می‌کند، به طوری که با وجود آن، آرمان جهانی عاری از خشونت، در حال حاضر دست‌نیافتنی به نظر می‌آید. هدف این مقاله که با روشی تاریخی- توصیفی به انجام رسیده است، آن است که نشان دهد که عوامل ایجاد این نوع افراط‌‌گرایی بر خلاف آنچه در رسانه‌های داخلی و خارجی تبلیغ می‌شود، تنها خارج از جهان اسلام بویژه غرب و یا تنها در میان اهل سنت در جهان اسلام نبوده است. از این رو پرسش اصلی مقاله این است که علل شکل‌گیری افراط‌گرایی سلفی چیست و این علل چه تاثیری بر صلح جهانی داشته است؟ نتیجه کلی مقاله نیز آن است که مجموعه عوامل داخلی و خارجی در حوزه‌های مختلف در تعامل و تقابل با یکدیگر موجب شکل‌گیری افراط‌گرایی سلفی خشونت‌ورز شده است که پیامد‌ آن، دور بودن صلح جهانی در آینده‌ای نزدیک برای جامعه بشری است.    

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Factors Affecting the Formation of Salafist Extremism in the Islamic World

نویسندگان [English]

  • hamed Amoui 1
  • zahra hoseninkhani 2
1 Member of Islamic Azad University, Young Researchers and Elite Club
2 Ph.D. Student in International Relations, Islamic Azad University, Isfahan (Khourasgan) Branch
چکیده [English]

Fundamentalism which creates violent extremism has become one of the phenomena threatening peace in the world. Like any other phenomenon in human societies, it is the result of various social, political, cultural and economic causes. The fundamentalism and extremism do not only exist in the Islamic World, they are visible in other religions as well. But specifically in today’s world, Islamic fundamentalists and Salafi extremists which are known for their violence and also as a threat to world peace in a way that reaching an ideal world free of violence seems impossible and unattainable. This article with historical-descriptive method, tries to show the roots of Islamic fundamentalism and Salafi extremism which do not belong only to Islamic World or even to Western World. As the result the author wants to prove that a combination of internal and external factors in different fields in contraction with each other led to these groups and as a result a world without global peace soon in the future.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Salafi Extremism
  • Internal Factors
  • External Factors
  • Fundamentalism History
  • Islam World
  • Peace
  • Violence

مراجع

  • آریا، سروش (1386)،گرفتار در زنجیر خشم، گزارش، آبان ماه.
  • برزگر، کیهان (1386)، خاورمیانه و تروریسم جدید»، فصلنامه مطالعات بین‌المللی، شمارۀ چهارم.
  • بشیریه، حسین (1392)، جامعه‌شناسی سیاسی، تهران، نشر نی، چاپ بسیت و یکم.
  • بشیریه، حسین (1387)، آموزش دانش سیاسی، تهران، موسسه نگاه معاصر.
  • بی‌نا (1395)، «خشونت چیست؟»، تاریخ دسترسی 20 فرودین، در: http://mowa.gov.af/Content/files
  • توکلی، یعقوب (1373)، اسلام‌گرایی در مصر، تهران، انتشارات حدیث.
  • جکسون، رابرت و گئورک سورنسون (1394)، درآمدی بر روابط بین‌الملل، ترجمه مهدی ذاکریان و دیگران، تهران، نشر میزان، چاپ ششم.
  • دکمجیان، هرایر (1390)، جنبش‌های اسلامی معاصر در جهان عرب، ترجمه حمید احمدی، تهران، انتشارات کیهان، چاپ ششم.
  • دهشیار، حسین (1381)، سیاست خارجی آمریکا و هژمونی، تهران، نشر خط سوم.
  • روآ، الیویه (1387)، تجربه اسلام سیاسی، ترجمه حسین مطیعی‌امین و محسن مدیرشانه‌چی، تهران، انتشارات بین‌المللی الهدی.
  • ساداتی‌نژاد، سیدمهدی (1395)، «نقش ایالات محتده آمریکا در شکل‌گیری جریان‌های افراطی در جهان اسلام: مطالعه موردی القاعده و داعش»، فصلنامه اندیشه سیاسی در اسلام، سال دوم، شماره هفتم، بهار.
  • صلاح، محمد (1380)، «ناگفته‌های جنبش‌های اسلامی رادیکال» ، ترجمه سیدمحمود بجنوردی، فصلنامه مطالعات خاورمیانه، شماره 28، زمستان.
  • عمویی، حامد (1393)، فیلم مستند جنبش‌های اسلامی معاصر در مصر، کرج، آرشیو شخصی.
  • قوام، سیدعبدالعلی (1392)، اصول سیاست خارجی و سیاست بین‌الملل، تهران، انتشارات سمت، چاپ نوزدهم.
  • کدی، نیکی‌آر. و مارک گازیوروسکی (1386)، نه شرقی نه غربی: روابط خارجی ایران با آمریکا و اتحاد شوروی، ترجمه ابراهیم متقی و الهه کولایی، تهران، میزان.
  • مشیرزاده، حمیرا (1392)، تحول در نظریه‌های روابط بین‌الملل، تهران، انتشارات سمت، چاپ هشتم.
  • ملکی، محمدرضا (1380)، ایالات متحده و اسرائیل، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
  • موصللی، احمد و محمدرضا نظری (۱۳۸۸)، مبانی نظری بنیادگرایی، تهران، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
  • واعظی، محمود (1391)، «رویکرد دولت اوباما به جهان اسلام: تغییر یا تداوم سیاست‌های آمریکا»، فصلنامه روابط خارجی، سال چهارم، شماره اول، بهار.
  • دهشیری، محمدرضا (1392)، اسلام هراسی در غرب، تهران، انتشارات بین‌المللی الهدی.
  • موثقی، احمد (1393)، جنبش‌های اسلامی معاصر، تهران، سمت، چاپ پانزدهم.
  • Burton, John, W. (1965), International Relations: A General Theory, Cambridge, Cambridge University Press.
  • Davidson, Lawrence (1998), Islamic Fundamentalism, New York, Green Wood Press.
  • http://www.asiasourci.org, (2012).
  • Mendenhall, Preston (2009), “Afghans ponder Life after the Taliban”, October 24, at: http://www.msnbc.com
  • Oxford English Dictionary (2009), Retrieved 8 January, at: http://www. askoxford.com
  • Peterson R., D. Wunder and H. Muller (1999), Social Problems, New Jersey, Prentice-Hall.
  • Rabasa, Angel and et al (2006), Beyond Al- Qaeda: Part 1, The Global Jihadist Movement, Santa Monica, California Rand Corporation.
  • Randal, Jonathan (2004), Osama; The Making of Terrorist, New York, Alfred A. Knodf.
  • Williams, Paul L. (2002), Al-Qaeda: Brotherhood of Terror, New York, Alpha Books
اندیشه سیاسی در اسلام
دوره 3، شماره 10
زمستان 1395
صفحه 75-107

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار