امام خمینی(س) و نظام فرهنگی و ارزشی غرب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

انقلاب اسلامی ایران ارزش‌های جدیدی را به بشریت عرضه کرد و هویت ما را بازسازی نمود. تحول در زاویه دید ما نسبت به غرب و وضعیت جهان معاصر از نتایج این دگرگونی است. بر همین مبنا ضرورت اتخاذ موضعی متناسب با ارزش‌های انقلاب اسلامی و هویت ایرانی ـ اسلامی در برابر غرب و نظام فرهنگی ـ ارزشی آن به وضوح آشکار می‌گردد. امام خمینی به عنوان رهبر انقلاب اسلامی و بنیانگذار جمهوری اسلامی، رویکردی را نسبت به غرب مطرح می‌سازد که از سویی با کلیت فرهنگ ما سازگار  است و از سویی دیگر موضع انقلابی ما را در برابر غرب ترسیم می‌نماید. در این مقاله پرسش ما این است که امام خمینی چه موضعی را برای جامعة  انقلابی ما در برابر غرب و نظام فرهنگی، فکری و ارزشی آن ترسیم کرده ‌است؟ رویکرد امام خمینی در این حوزه، نه تنها رد غرب‌زدگی، بلکه نفی گرایش به فرهنگ غرب، با توجه به شاخص‌های آن، همچون اومانیسم، ماده‌گرایی  و سکولاریسم، فردگرایی و سلطه محوری و مقابله در برابر رفتار تهاجمی آن و طرح احیای هویت خودی با توکل و اعتماد بر مبدأ جهان هستی است. در این  رویکرد، غرب، مغربِ حقیقت قدسی و شرق، اشراقِ حقیقت و تجلی نور است. بر این مبنا انسان به خویشتن حقیقی یا فطرت خداگونه و مخموره‌ خود بازگشته و با  نفی غرب‌گرایی به سوی کمال و سعادت حقیقی گام برمی‌دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Our Stances vis-à-vis Cultural and Axiological System in the West (Based on Imam Khomeini’s Political Thought)

نویسنده [English]

  • Mohammad Hossein Jamshidi
Assistant Professor, Tarbiyat Modarres University.
چکیده [English]

The Islamic Revolution of Iran introduced new values to the humanity and reshaped our identity. One of the consequences of this revolution was inspiring the change in our point of view toward the West and toward the status of the contemporary world. On this basis, there is a dire need to adopt a stance appropriate to the values of Islamic Revolution and its Iranian-Islamic identity against the West and its cultural-axiological system. As the ideologist and leader of the Islamic Revolution and founder of the Islamic Republic, Imam Khomeini introduced an approach to the West that is concordant with and conforming to the generality of our culture on one hand, and on the other hand, pictures our revolutionary stance vis-à-vis the West. On this basis, our major question will be: What stance does Imam Khomeini picture for our revolutionary society vis-à-vis the West and its cultural, axiological and ideological system? Imam Khomeini’s approach centers round not only rejecting Occidentalism, but also negating any tendency toward Western culture in its diversified forms with respect to such factors and principles as humanism, materialism and secularism, individualism, and hegemony. His approach prescribes resistance against aggressive behavior of the West and introducing the plan for revival of Iranian-Islamic identity via trust in God, the Initiator of the world of being. In this approach, the West is a symbol of the fall of the belief in the Holy Truth and the East is the symbol of the rise of the belief in the Holy Truth and manifestation of Light, based on which man returns to his real “self” or to his divine innate nature, thus steps in the path of spiritual perfection and real salvation by rejecting Occidentalism.

کلیدواژه‌ها [English]

  • : Imam Khomeini
  • the West
  • Occidentalism
  • Westernization
  • Humanism
  • the East
  • return to the “self”
  • آشنایی با مکاتب و اصطلاحات عقیدتی و سیاسی. (1370)،گردآورنده دفتر برنامه‌ریزی و تألیف کتب درسی. تهران: تربیت معلم، شرکت چاپ و نشر ایران.
  • آل احمد. جلال. (1341)، غرب زدگی،  تهران: انتشارات رواق.
  • ـــــــــــــــــــ. . (1357)، هفت مقاله، تهران: انتشارات رواق، چاپ سوم،.
  • امام خمینی، سید روح الله . (بی‌تا)، تفسیر دعای سحر، به کوشش سید احمد فهری، قم: دارالکتاب.
  • ـــــــــــــــــــ. . (1377)، شرح حدیث جنود عقل و جهل، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
  • ـــــــــــــــــــ. . (1378)، صحیفه امام،(22 جلدی)،  تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
  • ـــــــــــــــــــ. . (1373)، ولایت فقیه،(22 جلدی)، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
  • باربور، ایان. (1374)، علم و دین، ترجمة‌ بهاءالدین خرمشاهی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی، چاپ دوم.
  • بروجردی، مهرزاد. (1377)، روشنفکران ایرانی و غرب، ترجمة جمشید شیرازی، تهران: انتشارات فروزان، چاپ اول.
  • جباری، اکبر. (1381)، «شرق و غرب وجود از منظر امام خمینی»، ایدئولوژی رهبری و فرآیند انقلاب اسلامی، مجموعه مقالات کنگره بین المللی تبیین انقلاب اسلامی، تهران: مؤسسه چاپ و نشر عروج، 2 جلدی.
  • داوری اردکانی، رضا. (1373)، فلسفه در بحران، تهران: انتشارات امیرکبیر.
  • ـــــــــــــــــــ. . (بی‌تا)، فارابی مؤسس فلسفه اسلامی،تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، چاپ سوم.
  • روزنامه جام جم، 7 مهر 1381.
  • ریفیکین، جرمی و تد هوارد. (1374)، جهان در سراشیبی سقراط، ترجمه محمود بهزاد، تهران: انتشارات سروش، چاپ اول.
  • زرشناس، شهریار. (1383)، مبانی نظری غرب مدرن، تهران: کتاب صبح.
  • سادات، محمدعلی. (1360)، مکتبها و اصطلاحات سیاسی، تهران: انتشارات هدی.
  • سروش،عبدالکریم، (1374)، «معنا و مبنای سکولاریسم » کیان، شماره 26، مرداد و شهریور، صص4-13.
  • سریع القلم، محمود. (1369)، توسعه، جهان سوم و نظام بین الملل. تهران: نشر سفیر. چاپ اول.
  • سعید، بابی. (1379)، هراس بنیادین: اروپامداری و ظهور اسلام گرایی، ترجمة غلامرضا جمشیدیها و موسی عنبری، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  • شریعتی، علی. (1379)،  بازگشت، تهران: انتشارات الهام، چاپ هفتم.
  • ـــــــــــــــــــ. . (بی تا الف)، بازگشت، مجموعه آثار 4 ، تهران: انتشارات حسینیه  ارشاد.
  • ـــــــــــــــــــ. . (بی‌تا ب)، با مخاطبهای آشنا، مجموعه آثار1، تهران: انتشارات حسینیه  ارشاد.