فقه سیاسی و دموکراسی

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

محقق حوزوی و عضو هیئت علمی دانشگاه مفید

چکیده

: فقه سیاسی به عنوان فربه‌ترین دانش سیاسی شیعه درصدد است احکام جزئی و هنجاری در حوزه مسائل مربوط به نسبت فرد و دولت را ارائه نماید. در نسبت‌سنجی فقه سیاسی و دموکراسی دو مسئله حائز اهمیت است: تنوع دیدگاه‌ها در فقه سیاسی شیعه، و مرتبه‌ای بودن مفهوم دموکراسی. در حالی‌که فقه سیاسی از دیدگاه حداقلی‌ها بی‌اعتبار است، حداکثری‌ها از آن انتظار حداکثری در پاسخ به مسائل مربوطه را دارند. بر اساس نظریه همروی، اما، فقه سیاسی هم اعتبار دارد، هم محدودیت. فربه شدن فقه سیاسی در طول تاریخ با زوال فلسفه سیاسی اسلامی نسبت مستقیم دارد. به نظر می‌رسد در فقه ظرفیت‌هایی وجود دارد که می‌تواند شاخص‌های برخی مفاهیم مدرن را به میزانی بربتابد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Political jurisprudence And Democraci

نویسنده [English]

  • Dr.Seyed Sadegh Haghighat
چکیده [English]

Political fiqh (jurisprudence) as the biggest part of the Islamic political thought is to issue normative and particular decrees to the relationship of individuals and government. Regarding political fiqh and democracy, two important notifications are necessary. Firstly, theories in political fiqh are different, and secondly, democracy has some degrees in itself. While minimalist approach, the secular one, sees no validity for political fiqh, maximalists expects an exaggerated role for it. According to "confluence theory", political fiqh has validity in one hand, and restriction on the other one. Thickness of political fiqh is rooted in the deterioration of political philosophy (and political thought) during history. It seems that there is some kind of potentiality in political fiq to accept modern concepts such as democracy.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Political fiqh
  • Political Thought
  • Democracy
  • minimalist approach
  • maximalist approach
  • confluence theory

مراجع

  • آربلاستر، آنتونی.( 1368)  ظهور و سقوط لیبرالیسم غرب، ترجمه عباس مخبر، تهران : نشر مرکز.
  • بشیریه، حسین.  (1378) تاریخ اندیشه‌های سیاسی در قرن بیستم، تهران: نشر نی، جلد 2.
  • ---------. (1380) درس‌های دموکراسی برای همه، تهران: نگاه معاصر.
  • بوبیو، نوربرتو. ( 1376) لیبرالیسم و دموکراسی، مترجم بابک گلستان تهران: نشر چشمه.
  • بیتهام، دیوید ( و بویل کوین). (1376) دموکراسی چیست؟، مترجم شهرام نقش تبریزی، تهران: ققنوس.
  • --------- ­­­.(1381)، دیباچه‌ای بر جامعه شناسی سیاسی ایران: دوره جمهوری اسلامی، تهران: نگاه معاصر.
  • الجرجانى، على بن محمد. (1306ق ) کتاب التعریفات، تهران: ناصرخسرو.
  • جوادى آملى، عبدالله. (بی تا) پیرامون وحى و رهبرى، قم: الزهرا.
  • حائرى، سیدکاظم. (تیرماه 1378) «امام خمینى و مفهوم ولایت فقیه» (گفتگو)، اندیشه حکومت، شماره 1.
  • حائری یزدی، مهدی. (1995) حکمت و حکومت، لندن: شادی.
  • الحسینى الشیرازى، سیدمحمد.(1401ق) الفقه السیاسة،قم: مطبعة سید الشهداء.
  • حقیقت، سید صادق. (تابستان 1386) «ظرفیت­سنجی مفاهیم سیاسی مدرن»، فصلنامه علوم سیاسی، شماره 38.
  • ---------. (1381) توزیع قدرت در اندیشه سیاسی شیعه، تهران: هستی نما.
  • ---------. (1375) مسئولیت‌هاى فراملى در سیاست خارجى دولت اسلامى، تهران: مرکز تحقیقات استراتژیک.
  • سروش، عبدالکریم. (1378) سیاستنامه،تهران: صراط.
  • ---------. ( 1376) مدارا و مدیریت،تهران: صراط.
  • ---------. (1372) فربه تر از ایدئولوژی، تهران: صراط.
  • ---------. (1379) آئین شهریاری و دینداری، تهران: صراط.
  • ---------. (فروردین و اردیبهشت 1378) «فقه در ترازو»، مجله کیان، شماره 46.
  • شکورى ابوالفضل (1361) فقه سیاسى، قم : دفتر تبلیغات اسلامى، جلد 1.
  • عمید زنجانى عباسعلى ( 1367) فقه سیاسى، تهران: امیرکبیر، جلد 1.
  • ---------. (بهار 1378) «تأملی در فقه سیاسی شیعه» (مصاحبه)»، فصلنامه علوم سیاسى، شماره 4 .
  • کدیور محسن (1376) نظریه‌های دولت در فقه شیعه، تهران: نشر نی.
  • مجتهد شبستری محمد (1379) نقدی بر قرائت رسمی از دین، تهران: طرح نو.
  • مجلسى، محمد باقر. (1341) عین الحیوة، تهران: انتشارات قائم.
  • محقق داماد، سیدمطصفى. (1378) «قرائت‌هاى مختلف از ولایت فقیه»، اندیشه حکومت، شماره 3.
  • محمد فارابى، ابونصر. (1968) الملة و نصوص اخرى، تحقیق محسن مهدى، بیروت: دارالمشرق.
  • ---------. (1931) احصاء العلوم، مقدمه عثمان­محمد امین، مصر: مطبعة السعادة.
  • مذاکرات شوراى بازنگرى قانون اساسى، جلد 3.
  • مصباح، محمد تقی. (1377) پرسش‌ها و پاسخ‌ها،قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، جلد سوم.
  • ---------. (مرداد1382) «مردم سالاری دینی»، مجله معرفت، شماره 68 .
  • ---------.آفتاب یزد (5/3/1380).
  • ----------.  روزنامه ایران و روزنامه خراسان (1/5/1380).
  • ملکیان، مصطفی. (تابستان 1382)، «روش شناس در علوم سیاسی، قسمت دوم»، مجله علوم سیاسی، شماره22.
  • نائینى، محمدحسین. (1361) تنبیه ‌الامة و تنزیه الملة، با مقدمه و توضیحات محمود طالقانى، تهران: شرکت سهامى انتشار.
  • هلد، دیوید. (1369) مدل‌های دموکراسی،ترجمه عباس مخبر، تهران: نشر روشنگران.
  • وینسنت، اندرو. (1376) نظریه‌هاى دولت، ترجمه حسین بشیریه، تهران: نشر نى.
  • James William(1912) "The Thing and Its Relations", Chapter 3 in Essays in Radical Empiricism, New York: Longman Green and Co.
  • Oxford Advanced Learner’s Dictionary, 2005. 
اندیشه سیاسی در اسلام

دوره 1، شماره 4
تابستان 1394
صفحه 35-71

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار