مبانی و اصول حقوق شهروندی در اندیشه امام خمینی(س) و تفاوتهای آن با حقوق شهروندی در غرب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی

2 دانشجوی دکتری اندیشه سیاسی پژوهشکده امام خمینی(س) و انقلاب اسلامی

چکیده

حقوق شهروندی مجموعه‌ای از حقوق قانونی و مدنی است که در چهارچوب قانون اساسی کشورهای مردم‌سالار تعریف می‌شود و بنیان‌های کافی را برای همبستگی ملی، فرای قومیت، نژاد و جنسیت فراهم می‌کند. این نگرش به حقوق شهروندی در مبانی نظری دین مبین اسلام و سیره ی نبوی و ائمه هدی در رابطه‌ی حق و تکلیف به خوبی ترجمان یافته است. پس از انقلاب اسلامی و تدوین قانون اساسی، حقوق شهروندی در ایران بازتعریفی دینی و اجتماعی پیدا کرد. این پژوهش بر اساس روش کتابخانه‌ای و اسنادی و با استفاده از روش‌های تفسیری زمینه‌مند به دنبال پاسخ‌گویی به این سؤال می‌باشد که «حقوق شهروندی در اندیشه‌های امام خمینی  بر چه اصولی شکل گرفته است و چه تفاوتی با حقوق شهروندی در غرب دارد؟». نتایج به‌دست آمده بیانگر آن است که شکل‌گیری حقوق شهروندی در اندیشه امام برگرفته از مسئله حق و تکلیف در دین مبین اسلام می‌باشد. همچنین امام معتقد به نظام ولایی تحت ولایت فقیه است که مردم در این نظام از اهمیت فوق‎العاده‌ی تأسیسی، مشارکتی و نظارتی برخوردار هستند. همچنین در چهار مولفه‌ی آزادی‌های سیاسی ـ اجتماعی و مشارکت سیاسی، زنان، اقلیت‌های دینی و نژادی و شهروندی سطحی و عمیق تفاوت‌های اندیشه‌ی امام خمینی و غرب در خصوص شهروندی مورد بررسی قرار گرفته است. اما به‌طور کلی توجه به اخلاق و ارزش‌های متعالی انسانی علاوه بر ویژگی‌های مادی را می‌توان از تفاوت‌های حقوق شهروندی در اندیشه ی امام با غرب برشمرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Foundations and Principles of Rights at the thought of Imam Khomeini and differences the rights of citizens in the West

نویسندگان [English]

  • Dr.Mansoor Ansari 1
  • Mohammad Ali Nazari 2
1
2
چکیده [English]

A citizenship right is series of legal and civil rights that is defined in framework of constitution of democratic countries. And it is provide sufficient basis for national unity, to ethnicity, race and gender.
This approach of citizenship has been interpreted by in the theoretical foundations and methodology of the Prophet and the Imams of Islam with relation to the right and the duty. After the Islamic Revolution and the constitution in Iran, citizenship redefinition by religious and social .
This study is based on documentary way, by this interpretation fields seeks to answer the question: 
 The civil rights in the thoughts of Imam Khomeini on what principles shaped and different from citizenship in the West ?
 The results indicate that the formation of Imam Khomeini's idea of citizenship in from the right and obligation is in Islam. Imam Khomeini believed that guardianship system is under Supreme Leader, and establishment of the system of extraordinary importance, are participatory and oversight.
People are extraordinary importance in the system established, participatory and oversight.
Also these are discussed four component of political freedom and political participation, women, religious and ethnic minorities and citizenship superficial and deep differences in ideology of Imam Khomeini and west of citizenship.  But, can be differences with the West, outlined his idea of citizenship rights. According to the ethics and values of human excellence in addition to the material properties 

کلیدواژه‌ها [English]

  • : Imam Khomeini
  • the political component of citizenship
  • rights and obligations
  • West
  • قرآن کریم.
  • نهج البلاغه.
  • آشوری، داریوش. (1377) دانشنامه سیاسی، تهران: مروارید.
  • ببی، ارل. (1386) روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی، ترجمه رضا فاضل، تهران: انتشارات سمت، جلد اول.
  • براتعلی پور، مهدی. (1381) مروری بر اندیشه سیاسی- اجتماعی امام خمینی، به کوشش علی داستانی بیرکی، تهران: نشر عروج.
  • بشیریه، حسین. (1385) جامعه‌شناسی سیاسی ایران، تهران: نشر نی.
  • بهشتی، محمد حسین. (1390) تربیت کودک، تهران: بقعه.
  • حقیقت، سید صادق. (1388) روش‌شناسی علوم سیاسی، قم: انتشارات دانشگاه مفید.
  • خمینی، روح الله. (1376) صحیفه امام، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
  • ---------. ولایت فقیه، بی تا.
  • --------- . (1391)جهاد اکبر، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
  • ---------. (1378) شرح چهل حدیث، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ بیستم.
  • ---------.(1376) شرح دعای سحر، ترجمه سید احمد فهری، انتشارات تربیت.
  • داستانی بیرکی، علی. (1381) مروری بر اندیشه سیاسی- اجتماعی امام خمینی، تهران: نشر عروج.
  • دواس، دی. ای. (1387) پیمایش در تحقیقات اجتماعی، ترجمه هوشنگ نایبی، تهران: نشر نی.
  • علیدوستی، ناصر.(1388) «پلیس و آموزش حقوق شهروندی»، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال دوازدهم، شماره دوم، مسلسل44.
  • عمید زنجانی، عباسعلی. (1366) کتاب فقه سیاسی جلد (یک و دو) نظام سیاسی و رهبری در اسلام، تهران: انتشارات امیرکبیر.
  • عنایت، حمید. (1380) سیری در اندیشه سیاسی عرب، تهران: انتشارات خوارزمی.
  • فالکس، کیت. (1381) شهروندی، ترجمه محمد تقی دلفروز، تهران: انتشارت کویر.
  • کدیور، محسن. (1384) حکومت ولایی، تهران: نی.
  • گروه پژوهشگر. (1388) مشروطه­ شرعی و مشروعه­ شرطی (بازخوانی نظریات میرزای نائینی و شیخ فضل­الله نوری)، تهران: انتشارات طرح فرد، چاپ سوم.
  • مارش، دیوید و استوکر، جری. (1388) روش و نظریه در علوم سیاسی، ترجمه امیر محمد حاجی یوسفی، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
  • مجلسی، محمدباقر. بحارالانوار، چاپ سنگی.
  • مدرس، علی اصغر. (1375) حقوق فطری یا مبانی حقوق بشر، تبریز.
  • مسائل حقوق بشر و آزادی‌های عمومی در آثار (فارسی) امام خمینی، نوشته محمدرضا کاوسی.
  • مطهری، مرتضی. (1370) بررسی اجمالی نهضت­های اسلامی در صد ساله­ اخیر، تهران: انتشارات صدرا، چاپ چهاردهم.
  • منتظر قائم، مهدی. (1381) آزادی‌های شخصی و فکری، تهران: ستاد بزرگذاشت یکصدمین سال میلاد امام خمینی.
  • میراحمدی، منصور. (1388) «آزادی و ولایت در فقه سیاسی معاصر شیعه» فصلنامه علوم سیاسی، شماره3 ‎.
  • میرباقری. (1393) فارس: مصاحبه تفاوت حقوق بشر در اسلام و غرب.
  • نش، کیت. (1390) جامعه‌شناسی سیاسی معاصر، ترجمه محمد تقی دلفروز، تهران: انتشارت نی.
  • نوروزی، فیض‌اله؛ گل پرور، منا. (1389) «بررسی میزان احساس برخورداری زنان از حقوق شهروند و عوامل مؤثر بر آن»، فصلنامه راهبرد، سال بیستم، شماره 59.
  • واعظی احمد. (1388) «ابعاد معرفت شناختی فلسفه سیاسی اسلام»، نشریه علوم سیاسی، شماره 48.
  • ویکی پدیا . 
  •  Folson, frankin. (1976) Give me liberty Frankin. Ronald m. nally company p.
  • Oxford advanced learners dictionary.
  •