نقش مصلحت در حکومت اسلامی از دیدگاه امام خمینی(س)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

محقق حوزوی و عضو هیئت علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه مفید

چکیده

هرچند مصلحت در فقه سیاسی شیعه سابقه طولانی دارد، اما امام خمینی بحث «مصلحت نظام» را به عنوان یکی از نوآوری‌های خود در فقه سیاسی  شیعه مطرح کردند. هیچ فقیه سیاسی شیعی قبل از امام  به بحث مصلحت دولت به شکل تفصیلی توجه نداشته؛ زیرا دولت به عنوان یک واحد سیاسی، محور تحلیل فقها(ی سیاسی) نبوده است. درواقع، ایشان با طرح مسئلة مصلحت، ولایت فقیه را از یک نظریه فرد- محور به نظریه‌ای نهاد– محور سوق دادند؛ چرا که «دولت» در این تحلیل یک «نهاد» تلقی می‌شود. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The role of interest in Islamic rule according to Imam Khomeini

نویسنده [English]

  • Dr.Seywd Sadegh Haghighat
چکیده [English]

Although expediency has a pivotal role in the history of Shii political fiqh, Imam Khomeini proposed it in a new version. According to him, "expediency of (the Islamic) regime" is prior to all Islamic laws. No political faqih has considered this new phenomenon, since they have not well thought-out government as a independent unit in their analyses. In fact, Imam Khomeini has shifted the theory of "velayat-fahiq" to an institutional-centered one

مراجع

  • ارسطو. (1371) سیاست، ترجمه حمید عنایت، تهران: انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.
  • اشتراوس، لئو.(1373) حقوق طبیعی و تاریخ، ترجمه باقر پرهام، تهران: آگاه.
  • افلاطون.(1380) دوره آثار افلاطون، ترجمه محمد حسن لطفی، تهران: خوارزمی.
  • البوطى، محمد سعید رمضان.(1412ق) ضوابط المصلحة فى الشریعة الاسلامیة، بیروت: دارالمتحده.
  • تقوی، سید محمدناصر.(1374) «مصلحت به عنوان پارادایم حکومت اسلامى»، امام خمینى و حکومت اسلامى، جلد 7 (احکام حکومتى و مصلحت)، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى.
  • ---------.(پاییز1377) «مصلحت در سیاست خارجی»، مجله سیاست خارجی، سال دوازدهم، شماره 3.
  • حسینى، علی.(1374) «ضوابط احکام حکومتى»، احکام حکومتى و مصلحت، جلد7 (احکام حکومتى و مصلحت)، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى.
  • حقیقت، سید صادق.(1376) مسئولیت­هاى فراملى در سیاست خارجى دولت اسلامى، تهران: مرکز تحقیقات استراتژیک.
  • ---------. (بهار 1384) «تحدید مصلحت»، فرهنگ اندیشه، شماره 13.
  • ---------. (تابستان 1386) «ظرفیت­سنجی مفاهیم سیاسی مدرن»، مجله علوم سیاسی، شماره 38.
  • ---------. (بهار 1389) «تحولی روش شناختی در فقه سیاسی شیعه»، فصلنامه علمی- پژوهشی شیعه شناسی، شماره 29. 
  • خسروپناه، عبدالحسین.(1379) گفتمان مصلحت در پرتو شریعت و حکومت، تهران، مؤسسه فرهنگى دانش و اندیشه معاصر.
  • خمینی روح الله.(1378) صحیفه امام، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
  • ---------.(1373) المکاسب المحرمه، قم: دفتر تنظیم و نشر آثار امام خمینى.
  • ---------.(1375) ولایت فقیه(حکومت اسلامی)، تهران: مؤسسه تنظیم و نشرآثار امام.
  • الشاطبی، ابو اسحاق.(بی‌تا) الموافقات فى اصول الشریعة، بیروت: دارالمعرفه، جلد 1.
  • شفیعى، محمود. (بهار 1384) «کنش ارتباطى و گفتمان مصلحت در جمهورى اسلامى ایران»، فرهنگ اندیشه، شماره 13.
  • صالح پور، جهانگیر.(فروردین و اردیبهشت 1374) «فرآیند عرفى شدن فقه شیعه»، مجله کیان، شماره 24.
  • صرامی، سیف­الله. (1380) احکام حکومتى و مصلحت، تهران: مرکز تحقیقات استراتژیک.
  • ---------. (بهار 1384) «درآمدى بر چالش­هاى نظرى مصلحت و دموکراسى در اندیشه سیاسى شیعه»، فرهنگ اندیشه، شماره 13.
  • صفدری، محرابعلی. «اصل مصلحت در دولت اسلامی از دیدگاه فقهای شیعه»:http://ofoghnavin.com/index.php?option=com_content&view=article&id=85&Itemid=84
  • طباطبایی، سید جواد.(1373)  زوال اندیشه سیاسی در ایران، تهران: کویر.
  • طباطبایی، سید محمدحسین.(1374) بررسی‌های اسلامی، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
  • الغزالی، ابوحامد محمد.(1368)  المستصفى فى علم الاصول، قم: دارالذخایر.
  • فاکر میبدى، محمد.(1374) «مصلحت نظام در اندیشه امام خمینى»، امام خمینى و حکومت اسلامى، جلد 7 (احکام حکومتى و مصلحت)، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى.
  • کوئنتین، آنتونی.(1374) فلسفه سیاسی، ترجمه مرتضی اسعدی، تهران: الهدی.
  • ماکیاولی، نیکولو.(1377)  گفتارها، تر جمه محمد حسن لطفی، تهران: خوارزمی.
  • مشروح مذاکرات شوراى بازنگرى قانون اساسى، مجلس شورای اسلامی، 1369.
  • مکارم شیرازى، ناصر.(1383) انوار الفقاهه «کتاب البیع»، مدرسه امام علی بن ابیطالب (ع).
  • میراحمدی، منصور.(بهار 1384) «نظریه مقاصد الشریعه در فقه سیاسى اهل سنت»، فرهنگ اندیشه، شماره 13 .
  • میراحمدى زاده، مصطفی.(بهار 1384) «مصلحت و عرفى شدن حقوق»، فرهنگ اندیشه، شماره 13.
  • میرموسوی، سیدعلی.( بهار 1384) «مصلحت همگانی و حکومت دینی»، فرهنگ اندیشه، شماره 13.
  • یزدانى مقدم، احمد رضا.(بهار 1384) «ادراکات اعتبارى، مصلحت و سکولاریزاسیون»، فرهنگ اندیشه، شماره 13.
  • Haghighat, Seyed Sadegh. (2009) "A Shift in Shia Fiqh? A Comparison between Individual-centered and Institution-centered Theories", Paper presented for the seminar on "Diversity and Change in Islamic Law", Exeter University, June 4-5, http://s-haghighat.ir/index4.php?key=293 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار