انقلاب اسلامی و صلح سازی برای مدیریت جهان عاری از خشونت بایسته ها و چالشها

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

صلح‌سازی از دغدغه‌های اصلی همه ی جوامع بشری بوده است. اگر نگرش کلازویتزی نسبت به جنگ در رهیافت‌های روابط بین‌الملل به کناری گذاشته شود، می‌توان مدعی شد که همه‌ی رهیافت های فکری در نگرش‌های آکادمی دیپلماسی و روابط بین‌الملل برای مدیریت نظام جهانی به دنبال صلح سازی هستند. نظریه‌های حل‌المسائلی و غالب در روابط بین‌الملل خواهان تغییرات مبتنی بر نگرش‌های خود، اما با حفظ وضع موجود در ساختار هندسه نظم جهانی هستند. اما نظریه های انتقادی، با گرایش های متفاوت خواهان ساخت دنیای جدیدی مبتنی بر دیالکتیک گفتمانی خود می‌باشند. مانند نظریه‌های مارکسیستی که تضاد طبقاتی را مطرح می‌کنند و یا رهیافت های فمینیستی که سخت دغدغه جنسیت را در سر می‌پرورانند. انقلاب اسلامی ایران گفتمان جدیدی را در رهیافت های مربوط به صلح سازی مطرح کرده است که نشأت گرفته از رهیافت های فکری اسلامی می‌باشد. در این روزنه نگرش و بر اساس معرفت شناختی، هستی‌شناسی و انسان‌شناسی خاص تفکر اسلامی، پنجره جدیدی به ساخت جهان عاری از خشونت گشوده می‌شود. در واقع انقلاب اسلامی ایران نیز برای ساخت این دنیای بهتر دارای نظریه انتقادی می‌باشد و ساختار نظم فعلی را عادلانه نمی‌داند. از آنجایی که همه‌ی نظریات انقلابی به نوعی تجویزی می‌باشند، در نتیجه نظریه صلح سازی انقلاب اسلامی نیز تجویزات مختص به خود را دارا می‌باشد. نوشتار حاضر کنکاشی در متا‌تئوری یا رهیافت کلان انقلاب اسلامی در نظام بین‌الملل است و سپس به تشریح تجویزی این رهیافت فکری، پرداخته می‌شود. اسلام نظام جهانی را عرصه مداوم مبارزه ی خیر و شر، ظلم و عدل، استکبار و استضعاف می‌داند اما اعتقاد دارد که نهایتاً با اراده ی انسان ها می‌توان دنیای بهتری را برپا کرد. دنیایی که مبتنی بر ارزش‌های متعالی انسانی باشد، و همکاری انسانی بر اساس فطرت مشترک انسان‌ها را برای نیل به آن هموار خواهد کرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Islamic Revolution and Peacemaking for Management of a World Free from Violence: Requirements and Challenges

چکیده [English]

Peacemaking has been a concern of all human societies. If the Clausewitz’s approach to war is set aside in international relations attitudes, one can claim that all intellectual approaches in academic, diplomatic and international attitudes to management of global system are looking for peacemaking.  The dominant international problem-solving theories wants peace on the basis of their approaches, but by preserving the status quo of the structure in the geometry of global order. But critical theories, with different approaches, want to build a new world based on their own discursive dialectics. For instance, Marxist theories focus on class conflict, the feminist approaches are concerned about gender. The discourse of the Islamic Revolution of Iran has offered a new discourse in approach to peacebuilding, stemming from Islamic intellectual approaches. In this approach, and based on the specific Islamic epistemology, cosmology and anthropology, a new window is opened to a world free from violence. In fact, the Islamic Revolution of Iran has a critical theory for building this world a better place, considering the current world order and international system as unjust. Since all revolutionary theories are almost prescriptive. The peacemaking theory of the Islamic Revolution too has its specific prescriptions. The present research is an attempt in metatheory of Islamic Revolution in the international system and finally the prescriptions of this intellectual approach are described in this study. Islam considers the international system an arena of continuous struggle between good and evil, oppression and justice, arrogance and disinterestedness. But at the same time it maintains that finally man’s will can make the world a better place to live. A world based on sublime human values and cooperation among human beings based on common nature of all human beings in order to achieve that goal. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic Revolution of Iran
  • Islamic approaches to international relations
  • peacemaking
  • critical theory
  • a world free from violence
  • positive peace
  • ethicism
  • قرآن کریم
  • ابراهیمی، شهروز، ستوده، علی اصغر و شبیخون احسان. (زمستان 1389) «رویکرد اسلامی به روابط بین‌الملل در مقایسه با رویکردهای رئالیستی و لیبرالیستی»، دانش سیاسی، سال ششم، شماره 12.
  • ابراهیم زاده آملی، عبدالله. (1386) «انسان در نگاه اسلام و اومانیسم»، مجله قبسات، شماره44. 
  • امینی، محمد امین. ( شهریور390 )، «اصل همزیستی مسالمت آمیز با غیر مسلمانان در اسلام»، ماهنامه معرفت، سال بیستم، شماره 165.
  • جعفری تبریزی، محمدتقی (1370) تحقیق در دو نظام حقوق جهانی بشر از دیدگاه اسلام و غرب و تطبیق آن دو با یکدیگر،دفتر خدمات حقوقی بین المللی جمهوری اسلامی ایران،  تهران: چاپ اول.
  • جمشیدی، محمد حسین. ( زمستان1380) «آزادی و اختیار انسان با تکیه بر دیدگاه حکمای مسلمان»، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، شماره 54.
  • خسرو پناه، عبدالحسین. ( پاییز1379) «نظریه المعرفه»، فصلنامه ذهن، شماره ۳، سال اول.
  • دهشیری، محمدرضا. (تابستان 1378 ) «آرمان گرایی و واقع گرایی در سیاست خارجی از دیدگاه امام خمینی(ره)»، مجله سیاست خارجی، سال سیزدهم،  شماره 2.
  • دهقانی فیروزآبادی، سید جلال.(1389)«چگونگی و چیستی نظریه اسلامی روابط بین‌الملل»، پژوهشنامه علوم سیاسی، سال پنجم، شماره دوم.
  • ---------. (1391) «الگوی نظم جهانی در نظریه اسلامی بین‌الملل»، فصلنامه پژوهش‌های روابط بین‌الملل، دوره نخست، شماره سوم.
  • سیمبر، رضا و ارسلان قربانی شیخ نشین. (1387) روابط بین الملل و دیپلماسی صلح در نظام متحول جهانی، تهران: انتشارات سمت، چاپ دوم.
  • ---------. (1389)، اسلام گرایی در نظام بین الملل: رهیافت‌ها و رویکردها، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق(ع).
  • سیمبر، رضا. (1389) اسلام در سیاست بین الملل، ویراستاری آنتونی اچ جانز و نلی لاهود، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق(ع)، چاپ اول.
  • ---------. (زمستان 1389و بهار 1390) «عناصر و روندهای مؤثر بر نظام بین‌الملل»، دو فصلنامه علمی – پژوهشی«پژوهش سیاست نظری» دوره جدید، شماره نهم.
  • طاهری سرتشنیزی، اسحاق و عزیزخانی، احمد. (بهار و تابستان 1390) «انسان شناسی پست مدرن و نقد آن از منظر آموزه‌های دینی»، انسان پژوهی دینی، سال هشتم، شماره25.
  • قربانی، قدرت الله. (تابستان 1386)«علیّت از منظر تجربه‌گرایان غربی و نقد آن از دیدگاه حکمت متعالیه»، فصلنامه علمی ـ پژوهشی اندیشه نوین دینی، سال سوم، شماره نهم.
  • کرافت و تریف. (1381) «چرخش به سوی پست‌پوزیتویسم»،‌ ترجمه علیرضا طیب، ‌فصلنامه مطالعات راهبردی، ‌سال‌ پنجم، ‌شماره‌2،‌ شماره مسلسل‌16.
  • مشیرزاده، حمیرا. (1384) «بازبینی نظریه انتقادی در روابط بین‌الملل»، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، شماره67. 
  • یوسفی‌راد، مرتضی. (بهار 1391) «فلسفه‌ی سیاسی اسلام؛ امکان یا امتناع، علوم سیاسی»، سال پانزدهم، شماره پنجاه و هفتم.
  • Simbar,Reza.(2012) The Insufficiency of Western Discourse Analysis on Islamism,Journal of US-China Public Administration, June, vol. 9, no. 6, Serial Number 80.
  • Wendt,Alexander.(1992) Social Theory of International Politics, Cambridge University Press.
  • ---------.(2006) »Social Theory as Cartesian Science: An Auto-Critique From a Quantum Perspective«, Alexander Wendt and Stefano Guzzini and Ann Leander (eds), Constructivism and International Relations, Cambridge University Press.
  •