2024-03-28T17:10:00Z
https://andishehsiyasi.ri-khomeini.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=14980
اندیشه سیاسی در اسلام
2423-7973
2423-7973
1398
6
20
تبیین مفهوم استکبار و ویژگی های فرهنگ مستکبرین در قرآن و روایات
افشین
سلیمی وردنجانی
یحیی
فوزی
در پژوهش حاضر در پی پاسخ به سؤال چیستی مفهوم استکبار و ویژگیهای فرهنگ مستکبرین در قرآن و روایات هستیم. یافتههای پژوهش حاکی از آن است که در قرآن کریم هم تعریف استکبار و انواع آن شامل عبادی، سیاسی، اقتصادی و علمی بیان شده و هم برای روشنگری بیشتر به ویژگیهای فرهنگ استکباری که عبارتند از: خودبرتربینی، فخر و مباهات بر امتیازات مادی، انکار رسالت انبیاء، فسق و تحقیر تودههای مستضعف پرداخته شده است. همچنین برای تبیین هر چه بهتر فرهنگ استکباری به شیوههای عملیاتی استکبار همچون به بردگی گرفتن انسانها، جنگ روانی، تهمت و فریب، سرکوب و ایجاد جامعه طبقاتی. شیوههای مبارزه با مستکبران در ابعاد سیاسی-نظامی، فرهنگی-اجتماعی و اقتصادی و همچنین نمونههایی از استکبارستیزی انبیاء اشاره شده است. در روایات معصومین نیز تبیین مفهوم و فرهنگ استکباری قویاً موردتوجه بوده است آنچنانکه سیره همه معصومین بیان مختصات جبهه استکبار برای پیروان بهمنظور مبارزه با آن بوده است. در این پژوهش ابزار گرداوری اطلاعات کتابخانهای و منابع اسنادی و از روش تحلیل محتوای کیفی برای تجزیهوتحلیل دادهها استفاده شده است.
قرآن
روایات
استکبار
استکبارستیزی
فرهنگ مستکبرین
2019
06
22
7
29
https://andishehsiyasi.ri-khomeini.ac.ir/article_114083_bce33422c3d4f6761288fbc90e84e172.pdf
اندیشه سیاسی در اسلام
2423-7973
2423-7973
1398
6
20
نگرش به جهانی شدن فرهنگی از منظر گفتمان اصلاح طلبی
منصور
انصاری
محمد
خانه زر
احسان
عسگری
پژوهش حاضر باهدف بررسی نحوه مواجهه ایران در دوره گفتمان اصلاحطلبی (1384 ـ 1376) و با تأکید بر آراء و اندیشههای برجستهترین تولیدکنندگان این گفتمان، سید محمد خاتمی با جهانیشدن فرهنگی صورت گرفته است. در انجام این پژوهش از روش توصیفی ـ تبیینی استفاده شده و دادههای آن به روش کتابخانهای گردآوری شده است. برای سهولت دریافتن پاسخ مناسب به سؤال اصلی این پژوهش یعنی «گفتمان اصلاحطلبی در مواجهه با جهانیشدن فرهنگی چه دیدگاههایی داشته است؟» و در نهایت، این دیدگاهها منجر به چه نوع رابطهای بین این دو شده است؟ از مدل امر سیاسی شانتال موفه که در آن سه نوع رابطه را در قبال جهانیشدن در نظر میگیرد بهره کافی برده شده است. فرضیة پژوهش بدین صورت بوده است که تا قبل از تثبیت گفتمان اصلاحطلبی در فضای سیاسی ایران، نوع نگاه، رویکرد و رابطه جمهوری اسلامی ایران با جهانیشدن بهویژه بعد فرهنگی آن، رویکردی منفی و بدبینانه و رابطهای از نوع تخاصم و دشمنی بوده است. با روی کار آمدن دولت خاتمی و شکلگیری گفتمان اصلاحطلبی نوع نگاه و رویکرد به جهانیشدن دچار تغییراتی اساسی شد.
جهانیشدن فرهنگی
گفتمان اصلاحطلبی
آنتاگونیسم
آگونیسم
2019
06
22
31
61
https://andishehsiyasi.ri-khomeini.ac.ir/article_114084_80dcc1eadb848441c0e529b1745d6a69.pdf
اندیشه سیاسی در اسلام
2423-7973
2423-7973
1398
6
20
امکانات نظری رویکرد زبان شناختی معتزله در دفاع از امر معقول
وحید
اسدزاده
در این مقاله نظریة زبانشناختی معتزله بررسی شده و چگونگی استخراج امر معقول در محدودههای زبان از نظر معتزله مورد پژوهش قرار میگیرد. سؤال اصلی این پژوهش عبارتست از اینکه رویکرد عقلانی معتزله تا چه اندازه توانایی مقاومت در برابر نقدهای حاصل از چرخش زبانشناختی و نظریههای پسامدرن را دارد؟ با استفاده از روش «استنتاج بر اساس بهترین تبیین» یافتههای این پژوهش نشان میدهد معتزله صورتی از قرینهگرایی را ارائه داده است که به دلیل نوع تعریف عقل (عقل سلیم و متعارف) و ابتنای آن بر زبان و قرارداهای وضعیاش به شکلی بالقوه و بالفعل توانایی پاسخگویی و رفع نقدهای مندرج در نظریههای چرخش زبانشناختی و پسامدرن بر قرینهگرایی را دارد. همچنین سازمان روش استدلال در مکتب معتزله به شکلی است که میتواند راهکاری برای دفاع از امر معقول در دوران پسامدرن را مهیّا سازد. در این پژوهش با رویکری عقلی – فلسفی تلاش میشود دادههایی که بر اساس روش کتابخانهای جمعآوری شدهاند به شیوهای توصیفی – تحلیلی و با استفاده از روش استنتاج به بهترین تبیین به نتیجه برسند.
معتزله
امر معقول
زبان
تفسیر
قرینهگرایی
استنتاج به بهترین تبیین
2019
06
22
63
91
https://andishehsiyasi.ri-khomeini.ac.ir/article_114085_1c273abac1ee09e6464d5cba45a357f5.pdf
اندیشه سیاسی در اسلام
2423-7973
2423-7973
1398
6
20
تبیین مفهوم ولایت مطلقه فقیه در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
ابراهیم
رستمی
تبیین مفاهیم مندرج در نظریات علمی یکی از ضروری ترین مباحث پژوهشی است، زیرا تلقی صحیح و شفاف نظریه در گروی فهم درست مفاهیم است لذا نوشتار حاضر در پی تبیین مبادی تصوری نظریه «ولایت مطلقه فقیه» در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران است .نظریه ولایت مطلقه فقیه ، هم از بُعد اعتقادی و هم از جهت مشروعیت نظام جمهوری اسلامی ایران دارای جایگاه ویژه ای است.از این رو با رویکرد توصیفی – تحلیلی، سه مفهوم «ولایت»، «مطلقه»و«فقیه» به دقت مورد بررسی قرار گرفته است . از جمله نتایج این پژوهش آن است که: مفهوم «ولایت» آنگونه که برخی از منتقدان ولایت سیاسی فقیه پنداشتهاند ؛ صرفاً به معنای قیّومیّت و محجوریت نبوده بلکه در بردارنده معنای مدیریت اجتماعی ، اداره حکومت و زمامداری است و در ادامه بیان شده است که، مقصود از «مطلقه»، شمول و مطلق بودنِ نسبی است ، در مقابل سایر ولایتهایی که جهت خاصی در آنها لحاظ شده و محدوده خاصی دارند و اینکه شعاع ولایت مطلقه، مربوط به شؤون عامه و مصالح امت است ،که خود تقیید در عین اطلاق است
ولایت مطلقه فقیه
قانون اساسی
جمهوری اسلامی
2019
06
22
93
113
https://andishehsiyasi.ri-khomeini.ac.ir/article_114086_d0be347c5763594b5959ae909d6c8335.pdf
اندیشه سیاسی در اسلام
2423-7973
2423-7973
1398
6
20
درآمدی مقایسه ای بر نظریه های شاهی آرمانی ایران باستان و حکومت اسلامی ایران معاصر
مسعود
کریمی بیراوند
برخی از مستشرقین اندیشه امامت شیعی را ناشی از علاقه باستانی ایرانیان به تفکّر شاهی آرمانی دانسته و برآمدن سلاطین ایرانی در چارچوب خلافت اسلامی را در راستای همین نگاه اقتدارگرایانه و ظلّاللّهی ایرانیان به فرمانروایان ارزیابی کردهاند. همچنین نویسندگانی نیز پس از انقلاب از سنخیت نظریه حکومت شیعی معاصر (ولایتفقیه) با نظریه سیاسی شاهنشاهی سخن گفتهاند و در نتیجه ولایتفقیه را نوعی بازتولید حکومت پادشاهی در قامت اسلامی معرفی کردهاند. ازآنجاکه همگونی دو نظام سیاسی ریشه در سازگاری تئوریک آنها با هم دارد، لذا برای سنجش مدعیات بالا به این پرسش پرداختهایم که رابطهی آن نظریهی سنّتی پادشاهی (شاهی آرمانی) با این نظریهی جدید حکومت اسلامی (ولایت فقیه) چیست؟ در پاسخ با استفاده از روش تحقیق اسنادی و براساس چارچوب اندیشه-شناختی جان مارو، این دو سامان فکری در چهار محور امر سیاسی (اهداف، مرجعیت، تحدید و اعتراض) کالبدشکافی و مقایسه شدهاند. نتیجهی حاصلشده این است که با وجود تفاوتهای آشکار و اساسی میان دو الگوی حکومتی در هر چهار محور پژوهش، شباهت و اتحاد بین آنها چه در ساحت نظر و چه در عرصه تاریخ وجه منطقی ندارد.
نظریه سیاسی
ایران باستان
شاهی آرمانی
حکومت اسلامی
ولایت فقیه
2019
06
22
115
138
https://andishehsiyasi.ri-khomeini.ac.ir/article_114087_04c3576aa27b1664c5dbb6101ab3e1be.pdf