ORIGINAL_ARTICLE
ایدئولوژی مذهبی و تاثیر آن در روابط تنش آلود میان ایران و عربستان؛ مطالعه موردی سوریه و یمن
وقوع انقلاب اسلامی در ایران معادلات سیاسی امنیتی خاورمیانه را بهطورکلی تغییر داد. یکی از مهمترین این تغییرات تقابل ایران و عربستان بهعنوان دو کشور قدرتمند و تأثیرگذار منطقه بود که قبل از آن، روابط به نسبت دوستانه و هماهنگی در سطح منطقه داشتند. در پاسخ به چرایی این تقابل، پژوهشگران دلایل زیادی را مانند رقابت ایدئولوژیک، رقابت هژمونیک، نقش قدرتهای مداخلهگر و... مطرح کردهاند. در این پژوهش تلاش شده است تأثیر ایدئولوژی مذهبی (رقابت ایدئولوژیک) در روابط تنشآلود بین ایران و عربستان سعودی بهصورت ریشهای و بنیادی بررسی شود و روابط ایران و عربستان در قالب ایدئولوژی شیعه در مقابل ایدئولوژی وهابی بعد از انقلاب اسلامی و سپس در رقابت دو کشور سوریه و یمن مورد بررسی قرار گیرد. بر اساس یافتههای این مقاله ایدئولوژی مذهبی یکی از مهمترین عوامل تنشزا بین دو کشور بوده که به شکل قابلتوجهی در تحولات دهه اخیر در یمن و سوریه مشهود بوده است.
https://andishehsiyasi.ri-khomeini.ac.ir/article_140981_f9ebb9793ae760a032de3c970d5658f1.pdf
2021-02-19
7
33
JPTI-2108-1270(R2)
ایدئولوژی مذهبی
شیعه
وهابیت
ایران
عربستان سعودی
سید رضا
تقوی نژاد
srt1370@gmail.com
1
دانشجوی دکترای گروه روابط بین الملل، دانشکده حقوق و علوم سیاسی؛ دانشگاه علامه طباطبایی تهران
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تحلیل هرمنوتیکی متون دینی و زمینه سیاسی در حکومت صفویه با تأکید بر نقش فقهای شیعه
هدف پژوهش حاضر بررسی هرمنوتیکی متون دینی و زمینة سیاسی شکلگیری این متون در حکومت صفویه است که با فعالیتهای فقهای شیعه به وقوع پیوست. حکومت صفوی سرآغاز یک تغییر مهم در تاریخ ایران برای انتقال قدرت از دولتهای اهل تسنّن به اهل شیعه است و این تغییر بدون بازتفسیر متون دینی ممکن نخواهد بود. برای فهم فرآیندی که این تغییر را ممکن است روش هرمنوتیک اسکینر بهکاررفته است. اسکینر از جمله اندیشمندانی است که علاوه بر توجه به متن و زمینههای شکلگیری آن، به قصد و نیّت نویسنده برای درک معنای متن تأکید دارد و بهخوبی توانسته است در مراحل پنجگانۀ خود تحول ایدئولوژیک یا تحول در هنجار مرسوم یک جامعه را توضیح دهد. پرسش اصلی پژوهش این است که نقش فقهای شیعه در تغییر هنجار مرسوم دورة صفویه بر اساس هرمنوتیک اسکینر چه بوده است؟ یافتههای این پژوهش نشان میدهد که دولت صفوی با همکاری فقهای شیعی در یک فرآیند تدریجی موفق شد این تغییر هنجار مرسوم را با متون دینی و توجه خاص به زمینه سیاسی آن روز رقم بزنند. درنتیجة این فرآیند، امکان انتقال از دولت سنّی و روایتهای صوفیانه به روایت شیعی فراهم گردید و موجب شکلگیری هویت سیاسی جدید در ایران گردید.
https://andishehsiyasi.ri-khomeini.ac.ir/article_139346_fe3108225d1cfa3a776f16906e88c593.pdf
2021-02-19
35
56
JPTI-2109-1276(R1)
هرمنوتیک
دورۀ صفویه
متون دینی
فقه
نظام سیاسی
اسکینر
پرویز
جمشیدی مهر
parvizjamshidi1366@gmail.com
1
دکتری علوم سیاسی دانشگاه اصفهان ، مدرس دانشگاه فرهنگیان اصفهان
LEAD_AUTHOR
حمید
نساج
h.nassaj@ase.ui.ac.ir
2
دانشیار، گروه علوم سیاسی دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
رابطه عرفان و سیاست (مقایسه اندیشه امام خمینی و عبدالکریم سروش)
عارف کسی است که خداوند ذات، صفات، افعال و اعمالش را به او نشان دهد. عرفان حالتی است که از راه شهود حاصل میگردد، بنابراین عرفان حرکت انسان در باطن خودش به سمت خداوند است و این حرکت زمانی و مکانی نیست. سیاست عبارت است از مشی و روشی است برای اصلاح امور شخصی و اجتماعی، تا افراد با تدابیر اجتماعی و فردی به بهبود وضعیت اقتصادی، اجتماعی، مالی و نظامی بپردازند. با توجه به تعاریف فوق، در این مقاله نویسندگان به دنبال پاسخگویی به این پرسش هستند که آیا بین عرفان و سیاست رابطهای وجود دارد؟ در پاسخ به این پرسش با دو گروه مواجه میشویم: گروه اول موافقان این رابطه هستند مانند امام خمینی، جوادی آملی، محمدتقی جعفری و گروه دوم مخالفان این رابطه هستند که میتوان به سید جواد طباطبایی و عبدالکریم سروش اشاره کرد. امام خمینی بر اساس اسفار اربعه ملاصدرا نشان میدهد رابطهای بین عرفان و سیاست و انقلاب وجود دارد.
https://andishehsiyasi.ri-khomeini.ac.ir/article_139591_b0ce37d98b70df16e352992ef26cfb7d.pdf
2021-02-19
57
78
JPTI-2110-1283(R1)
عرفان
سیاست
امام خمینی
عبدالکریم سروش
موافقین
مخالفین
مهرنوش
خادمی
khademi.mehrnoosh@gmail.com
1
دانشجوی دکتری اندیشه سیاسی در اسلام ، پژوهشکده امام خمینی (س) و انقلاب اسلامی
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
داعش؛ تلاش برای هویت سازی
حملة آمریکا و متحدانش به عراق و همچنین حوادث خونین سوریه بعد از انقلابهای عربی در سال 2011، زمینة شکلگیری گروه تروریستی داعش را فراهم نمود. روند قدرتیابی و رشد سریع داعش و ویژگیهای خاص و متمایز آن بهخصوص پیوستن افراد با ملیتهای مختلف به این گروه، اذهان بسیاری را دربارة چرایی و چگونگی شکلگیری آن به خود مشغول کرده است. در این مقاله تلاش شده است تا با نگاه جامعهشناختی و با روش اسنادی به چرایی شکلگیری این گروه و به بحران هویتی که اعضای داعش در جوامع و در تجربه زیست قبلی خود با آن مواجه شدند پرداخته شود، این مقاله مدعی است شکلگیری و ایجاد یک گفتمان هویتساز در قالب دولت اسلامی با راهبرد جهاد جهانی در شکلگیری گروه داعش نقش اساسی داشته است؛ بحران هویتی که به طور عمده ناشی از جهانیشدن و احساس محرومیت بوده است. موفقیت نسبی گروه داعش در هویتسازی مبتنی بر گفتمان سلفی- تکفیری سبب ایجاد میدان مغناطیسی قدرتمندی برای جذب و هویتبخشی به افرادی شد که دچار بحران هویت گردیده بودند.
https://andishehsiyasi.ri-khomeini.ac.ir/article_140241_f09eff4b879d144b54bf6d786ac82aa0.pdf
2021-02-19
79
105
JPTI-2111-1287
داعش
بحران هویت
محرومیت نسبی
هویتسازی
حمید رضا
شاه نظری
shahnazari110@gmail.com
1
کارشناسی ارشد جامعه شناسی انقلاب اسلامی
LEAD_AUTHOR
امیر
عظیمی دولت آبادی
aazimii@yahoo.com
2
استادیار گروه جامعه شناسی انقلاب پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تحول سیاست نامه نویسی در ایران اسلامی با تاکید بر اندیشه های خواجه نظام الملک، کاشفی و سبزواری
مباحث مربوط به اندیشه سیاسی در ایران، با تمرکز بر دورة اسلامی، محقق را مستقیماً به مجموعهای از آثار ارجاع میدهد که ذیل عنوان سیاستنامه در دورههای مختلف تاریخ به نگارش درآمدهاند. سیاستنامهنویسی در این دوران حاصل انباشت یک دوگانگی فکری ـ فرهنگی است که از سویی بازتابی از اندیشة سیاسی در دوران ایران باستان است و از دیگر سو با رگههایی از اندیشة سیاسی اسلامی آمیخته است. معتبرترین اثر در این چهارچوب سیاستنامه خواجه نظام الملک طوسی در دوران سلجوقی است. پس از آن، آثار دیگری نیز که به نگارش درآمده و تحت این عنوان مورد خطاب قرارگرفتهاند، به لحاظ روش و محتوا، با تغییراتی تقریباً از همان روند پیشین پیروی کردهاند. با این حال، ادعایی گزافه نیست اگر هدف از نگارش این آثار را در اصل بر حفظ قدرت حاکم دانست. حفظ قدرت حاکم، با تلاش برای مشروعیتبخشی به آن در یک درهمکنشی دانش ـ قدرت قابلفهم است؛ لذا با توجه به موضوع آن، تلاش شده است تا با توجه به روش نظری چهارگانه اسپریگنز به این پرسش پاسخ داده شود که روابط قدرت و مصلحت صاحبان اقتدار سیاسی و بهطورکلی قدرت سیاسی ـ اجتماعی حاکم چه تأثیری بر انگاره سیاستنامهنویسی خواجه نظام الملک، واعظ کاشفی و محقق سبزواری داشته است؟ نتایج نوشتار حاضر نیز نشان میدهد که سیاستنامهنویسی در ایران دوره اسلامی اساساً متأثر از ساختار اجتماعی ـ سیاسی قدرت، در وجه ایجابی یا سلبی و بازتاب مصالح اقتدار سیاسی بوده است.
https://andishehsiyasi.ri-khomeini.ac.ir/article_139349_58dacb84d826939b145f478f6b650b0d.pdf
2021-02-19
107
130
JPTI-2106-1259(R1)
سیاستنامهنویسی
دوران اسلامی
قدرت سیاسی
نظم مطلوب سیاسی
حکومتمداری
حسین
فروغی نیا
hforoughiniya57@yahoo.com
1
استادیار موسسه آموزش عالی فروردین قائمشهر، مازندران، ایران:
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
فراترکیب آثار منتشره مرتبط با اندیشه سیاسی امام خمینی با تأکید بر روششناسی پژوهش
از آنجایی که اندیشة سیاسی امام خمینی زیربنا و شالودة عمدة نظم فکری حاکم بر اندیشه تأسیس جمهوری اسلامی ایران است؛ لذا هرگونه تلاش برای شناخت ماهیت این نظم سیاسی نوپدید در جهان معاصر، لاجرم از شناخت قریب بهواقع از ماهیت، ارزشها و سازوکارهای درونی نظام اندیشهورزی سیاسی بنیانگذار آن است. ازاینرو، تلاشهای نظری نه چندان پرتعداد برای تبیین اصول روششناختی حاکم بر مطالعه و فهم اندیشة سیاسی ایشان از سوی پژوهشگران و کاوندگان علوم سیاسی کشور انجام پذیرفته و روشهای مختلفی برای این امر پیشنهاد شده است.نگارنده با هدف ارزیابی از میزان کارایی و اثربخشی روشهای پیشنهادی موجود، درصدد است تا با بهرهگیری از روش فراترکیب، روش مطلوب و کارآمد برای این امر را معرفی نماید. یافتههای پژوهش حاضر بدین قرار است که فهم اندیشة سیاسی امام خمینی در چهارچوب قرائت نوگرایان فقهی معاصر یا همان جریان عقلگرای اجتهادی شیعی میسر بوده و خوانش ایشان از امر سیاسی نیز متأثر از همین فهم فقیهانه از سیاست است؛ لذا برخلاف آنچه برخی معتقدند، تقدم مصالح نظام اسلامی بر احکام اسلامی بهنوعی کنار گذاشتن شریعت به نفع امر عرفی است. نگارنده بر این باور است که این رویکرد ناشی از فهم فقیهانه و نگرش نواندیشانة ایشان نسبت به امر دینی و قدسی است. در بُعد دوم این تحقیق که مسئلة روش فهم است، به نظر میرسد در باب روششناسی مطالعة اندیشة سیاسی امام خمینی، عنصر زمان و مکان نقش محوری داشته و کاربست روشهای متنگرا در کنار روشهای برهانی ـ عقلی میتواند ظرفیت بالاتری برای فهم اندیشة سیاسی ایشان را فراهم آورد.
https://andishehsiyasi.ri-khomeini.ac.ir/article_139348_7d683f38b0f181ab2c52a23668702f5d.pdf
2021-02-19
131
153
JPTI-2102-1241(R1)
روششناسی
امام خمینی
اندیشة سیاسی
روش متنگرا
امر سیاسی
روش فراترکیب
محمد
محمودی کیا
mmahmoudikia@yahoo.com
1
استادیار گروه اندیشه سیاسی در اسلام ، پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی
LEAD_AUTHOR