تعامل با مخالفان در اندیشه سیاسی امام خمینی (ره)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار و عضو هیئت علمی جامعة المصطفی العالمیه

چکیده

نظر به اهمیت تعامل سازنده با مخالفان و ضرورت رشد و پرورش آن در جامعه و به‌‌ویژه در نسل جوان و سیاست‌‌مداران، این موضوع براساس اندیشه سیاسی و سیره عملی امام خمینی(ره) در این مقاله بررسی شده است. تعامل با مخالفان به شیوه‌‌های مختلف قابل انجام است و آن‌‌چه در این تحقیق مورد واکاوی قرار گرفته، تعامل عملی در اندیشه سیاسی امام خمینی(ره) است که در برخورد با گروه‌های مخالف از ایشان ظاهر شده است. چه اینکه الگوگیری از سیره عملی و کاربست اندیشه سیاسی امام(ره) در تعاملات سیاسی- اجتماعی با مخالفان دارای اهمیت ویژه است که ایشان همواره براساس شرایط موجود مناسب‌ترین شیوه را برگزیده‌‌اند. این موضوع با مطالعات کتابخانه‌‌ای و استفاده از روش تحلیل و توصیف داده‌‌های به دست آمده از آیات، روایات و مخصوصاً آثار امام خمینی(ره) به منظور دستیابی به الگوی تعامل امام راحل(ره) با گروه‌های مخالف به انجام رسیده است. پس از بیان مقدمات و کلیات تحقیق، اصول تعامل با مخالفان در اندیشه سیاسی امام خمینی(ره) از آثار ایشان استخراج شده است. این اصول در تعامل با همه مخالفان در اندیشه امام(ره) به کار رفته و در عمل به آن متعهد بوده‌‌ است. مخالفان به چند گروه مخالفان سیاسی، مخالفان دینی و مذهبی تقسیم شده که امام خمینی(ره) در طول حیات سیاسی- اجتماعی با آنها مواجه بوده است. طبیعی است که این گروه‌ها به لحاظ اندیشه و عملکرد یکسان نبوده و نیستند، بلکه هر کدام حداقل به دو دسته میانه‌‌رو و تندرو تقسیم می‌‌شود که تعامل با این دو طیف در اندیشه امام خمینی(ره) متفاوت است. مخالفان سیاسی شامل گروه‌های داخل و خارج کشور است که برخورد امام(ره) با میانه‌‌روها و افراطیون یکسان نبوده است. همچنین تعامل امام(ره) با اهل سنت معتدل و افراطی مانند وهابی و نیز با جبهه استکبار و غیراستکبار در سطح جهان تفاوت داشته است. این تفاوت تعامل با گروههای یادشده، مبتنی بر آموزه‌‌های قرآن و سیره معصومین(ع) بوده که اساس اندیشه سیاسی و سیرۀ عملی امام خمینی(ره) را تشکیل داده‌‌اند. چه اینکه افکار و رفتار امام(ره) ‌‌برخاسته از قرآن و حدیث و سیره پیامبر(ص) و اهل‌‌بیت(ع) بوده و از آغاز تا پایان تفسیر کامل از اسلام ناب محمدی(ص) را به جهان ارائه داده است. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Interaction with opponents in the political thought of Imam Khomeini (RA)

نویسنده [English]

  • Dr.Mohammad Ehsani
Assistant Professor and Faculty member of Jamiah al-Mustafa.
چکیده [English]

Considering the importance of constructive engagement with opponents and the need to grow and develop it in the community especially among the youth and politicians, the present paper aimed to evaluate this topic according to the political thought and practical lifestyle of Imam Khomeini (RA). Having interaction with the opponents can be conducted in different ways and what was analyzed in this study was the practical interaction in the political thought of Imam Khomeini which could be observed in the way he treated the opposing groups. Copying the practical lifestyle of Imam Khomeini and applying his political ideas in the socio-political interactions with opponents are of great importance because Imam has always chosen the most appropriate solution based on existing condition. In order to achieve a pattern of Imam's interaction with opposition groups, the library study method was used through analyzing and describing the data obtained from verses and hadiths and especially Imam Khomeini's works. After the preliminaries and the literature, the principles of interaction with opponents according to the ideas of Imam Khomeini were extracted from his books. Imam Khomeini has always applied these principles in engaging with all enemies and he has been committed in keeping his words. Imam during his socio-political life had been faced with various groups of opponents including political and religious opponents. Naturally, these groups were not identical in terms of idea and performance and each one is divided into at least two moderate and extremist groups inside and outside the country and Imam interacted with them differently. Imam also did not interact with moderate and extremist Sunni sects such as Wahhabi and also arrogance and non arrogance groups so in the same way. This diversity in Imam's behavior was based on Quran and the Innocent's (masumin) teachings and which had formed the basis of Imam Khomeini's political idea and practical lifestyle. Because Imam's behavior arose from Quran and hadith and the Prophet and his family's way of life and from the beginning to the end of his life he has always tried to represent a full interpretation of Islam to the world. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Imam Khomeini (RA)
  • Interaction
  • Opponents
  • Political Thought
  • moderate and extremist opponents
  • قرآن کریم، ترجمه آیت الله مکارم شیرازی.
  • نهج البلاغه (1378). ترجمه محمد دشتی، قم: مؤسسه تحقیقاتی امیرالمؤمنین(ع).
  • آذرتوش، آذر نوش (1379). فرهنگ معاصر، تهران: نشر نی.
  • مسعود انصاری، احمد علی(1384).سرنوشت خاندان پهلوی در دوران آوارگی پس از سقوط، تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی
  • ابن فارس، احمد (1404ق). معجم مقاییس اللغه، تحقیق: عبد السلام محمد هارون، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
  • امام خمینی(ره)، روح الله (بی‌تا). جهاد اکبر، ولایت فقیه و جهاد اکبر، بی‌‌جا.
  • امام خمینی(ره)، روح الله (1358). صحیفه امام، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
  • امام خمینی(ره)، روح الله (1370). صحیفه امام، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
  • امین، سیدمحسن(1373). سیره معصومان (ع)، ترجمه علی حجتی کرمانی، تهران: سروش.
  • ایازی، محمدعلی (1388). تفسیر قرآن مجید برگرفته از آثار امام خمینی(ره)، تهران: موسسه نشر آثار امام خمینی(ره).
  • باقری، خسرو (1384). نگاه دوباره به تربیت اسلامی، تهران، مدرسه.
  • بشیریه، حسین(1376)، تاریخ اندیشه سیاسی در قرن بیستم، تهران: نشرنی.
  • جعفریان، رسول (1383). جریان‌ها و سازمان‌های مذهبی سیاسی ایران، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
  • جمشیدی، محمدحسین (1388). اندیشه سیاسی امام خمینی(ره)، تهران: پژوهشکده امام خمینی(ره).
  • حسینی، مریم السادات (1392). اندیشه سیاسی امام خمینی(ره)، تهران: مؤسسه فرهنگی هنری و انتشارات.
  • شیدائیان،حسین (1386). جریان‌های سیاسی از نگاه امام خمینی(ره) ومقام معظم رهبری(مدظله) نشریه حصون، شماره 14.
  • دهخدا، علی اکبر (1338). لغت‌نامه دهخدا، تهران: سیروس.
  • دیارا، کهن (بی‌تا). فرح دیبا، پاریس،2004، تهران: انتشارات فرزاد.
  • راغب اصفهانی (1426ق). مفردات الفاظ القرآن، تحقیق صفوان عدنان داوودی، قم: طلیعه نور.
  • رجبی، حسین (1388). شیوه‌‌های تعامل و همزیستی پیروان مذاهب اسلامی، قم: آثار نفیس.
  • زبیدی، محمد،(بی‌تا) تاج العروس من جواهر القاموس، تحقیق: علی شیری، بیروت: دارالفکر.
  • شبّر، سید عبدالله (1381). الاخلاق، ترجمه محمدرضا جباران، قم: هجرت.
  • شفیعی، عباس (1391). الگوی رهبری امام خمینی(ره)، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  • طباطبایی، سیدمحمد حسین (بی‌تا). تفسیر المیزان، سید محمد باقر موسوی همدانی، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  • فلسفی، محمد تقی (1382). خاطرات و مبارزات فلسفی، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
  • القیم، عبد النبی (1381). فرهنگ معاصر عربی فارسی، تهران: فرهنگ معاصر.
  • کلینی، محمد(1413ق). اصول کافی، بیروت: دارالاضواء.
  • مجتمع آموزش عالی امام خمینی(ره) (1390). اندیشه سیاسی و اجتماعی امام خمینی(ره)، مجموعه مقالات.
  • مجلسی، محمدباقر(1403 ق). بحار الانوار، بیروت: دار احیاء التراث.
  • محمدی ری شهری، محمد (1380). منتخب میزان الحکمة، قم: دار الحدیث.
  • محمود، پروانه (1390). الگوی جهان‌گرایی اسلامی در اندیشه سیاسی امام خمینی(ره)، تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
  • مصطفوی، حسن (1360). التحقیق فی کلمات القرآن، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
  • معلم، علی اکبری(1394). اندیشه سیاسی امام خمینی(ره)، قم: پژوهشکده علوم و فرهنگ اسلامی.
  • معین، محمد (1360). فرهنگ فارسی، تهران: امیرکبیر.
  • مکارم شیرازی، ناصر و همکاران (1377).تفسیر نمونه، قم: مدرسه الامام علی بن ابی‌‌طالب(ع).
  • موسوی اردبیلی، عبدالغنی (1381). تقریرات فلسفه امام خمینی(ره)، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
  • یزدی، علی محمد(1393). سیره پیامبر(ص) در برابر مخالفان از زبان قرآن، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.